Zbór ewangelicki

O Pilicy » Obiekty » Obiekty sakralne » Zbór ewangelicki

W dostępnych informacjach o zborach ewangelickich w Pilicy pełno jest luk. Społeczność ewangelicka funkcjonowała w Pilicy co najmniej od początku XIX wieku. Świadczy o tym fakt przekazania, w 1801 roku, domu poklasztornego i kościoła na Zarzeczu na zbór ewangelicki. Prawdopodobnie jednak, ze względu na zły stan techniczny obiektu, nie doszło do formalnego przekształcenia. W pierwszej połowie XIX wieku, wraz z ilościowym rozrostem grupy wyznawców religii ewangelickiej, zaszła konieczność stworzenia niezbędnej infrastruktury sakralnej. W roku 1854 ksiądz Warmuziński skierował do Konsystorza generalnego w Kielcach prośbę o stosowne rozstrzygnięcia. Od 19 listopada 1855 roku filiałem pilickim zarządzał pastor parafii ewangelicko-augsburskiej w Piotrkowie Trybunalskim, Ludwik Müller (1825 - 1907), syn Gotfryda, superintedent diecezji kaliskiej i piotrkowskiej, który dojeżdżał na nabożeństwa kilka razy do roku. Sprawujący władzę nadzorczą w stosunku do pastorów określonego obszaru superintendent , względu na rangę i obowiązki oraz ze względu na wielkość podlegającego mu terytorium pełnił rolę zbliżoną do rzymskokatolickiego księdza dziekana. W pozostałe święta służył Słowem Bożym kantor będący równocześnie nauczycielem miejscowej szkoły elementarnej.

 Początkowo miejscem nabożeństw była pilicka kaplica pałacowa. 14 kwietnia 1868 roku kolegium kościelne filiału pilickiego powtórnie poprosiło Rząd Gubernialny o przekazanie niszczejącego kościoła na Zarzeczu. Trudno jest dzisiaj jednoznacznie określić przyczynę takiego działania zwłaszcza,że zwrócono się o budynek pozbawiony gospodarza i niszczejący od 1800 r. W nieznanych okolicznościach powstała w 1869 roku,kaplica stojąca przy ul. 17 stycznia, początkowo ewangelicka, później rzymskokatolicka, której fundatorem miał być C.A.Moes.

Wskutek starań właściciela dóbr i fabryk ś.p. C.A Moesa, pastor piotrkowski ks. Müller zorganizował w 1857 roku w osadzie Pilicy w pow. Olkuskim filiał i zarządzał nim do 1875roku, kiedy to został przyłączony do Kielc. Początkowo nabożeństwa odbywały się w sali pałacu wspomnianego właściciela Pilicy, obecnie odbywają się w wynajętym lokalu. Nieliczni parafianie jest ich nie więcej jak 100 dusz-zamierzają przystąpić do budowy własnego kościółka, do czego z początkowania filiału ś.p. C.A. Moesa uzbierany już został odpowiedni fundusz.[po 1872]

Po śmierci C.A.Moesa,po sprzedaniu Pilicy w roku 1872, ośrodkiem religijnym stały się prawdopodobnie Sławniów, gdzie zamieszkała rodzina Moesów, a następnie Wierbka, gdzie w zbudowanym około 1880 roku pałacu funkcjonowała kaplica. Następna informacja o zborze ewangelickim pochodzi dopiero z roku 1910 kiedy w Pilicy powstał nowy obiekt przy ul.Krakowskiej. Jego fundatorem nie mógł być, jak podają różne opracowania, nieżyjący już od wielu lat C.A.Moes. Finansowego wsparcia mógł natomiast udzielić Aleksander Moes, który w tym czasie wspierał wiele lokalnych inicjatyw. Być może jednak nowy zbór stanął na miejscu starszego obiektu ufundowanego przez C.A.Moesa jednak o istnieniu takiego obiektu nie ma żadnych informacji.

 

Grudzień 1914 roku. Grupa Piliczan obok zboru. Fotografia wykonana przez wojsko austriackie.

 

Grudzień 1914 r.W tle budynek zboru

 

Fragment [wykonanej prawdopodobnie po wiośnie 1918 r.] fotografii

z niezidentyfikowanej uroczystości. W tle, budynek zboru.

 

Ulica Krakowska.Widok od strony stawu.Data wykonania fotografii nieznana

 

Fragment fotografii grupy Piliczan stojących na zamarzniętym stawie.

W tle zbór ewangelicki. Data wykonania zdjęcia nieznana.

 

 

 

Tematy powiązane:

C.A.Moes

Ewangelicy

Cmentarz ewangelicki

Kaplica

Szkoła niemiecka