Zakłady Sprzętu Instalcyjnego A-19/Polam/Ospel

W grudniu 1952 roku na mocy Uchwały Prezydium Rządu Nr 1147/52 powołano Olkuskie Zakłady Wytwórcze Sprzętu Instalacyjnego Zakład A -19 Wierbka. Siedziba zakładu zostały obiekty byłej papierni Moesów, które przejął Centralny Zarząd Przemysłu Elektrotechnicznego w Warszawie. Pierwszym dyrektorem został Mieczysław Sojski. Dla pracowników organizowano kursy przyuczające do zawodu prowadzone w zakładach z branży.

Oficjalne otwarcie zakładu i rozpoczęcie produkcji nastąpiło 22 lipca 1953 roku. Załoga rekrutowała się z mieszkańców okolicznych wsi. Pod koniec 1953 roku w zakładzie było zatrudnionych 423 pracowników. Produkowano puszki i łączniki instalacyjne, gniazda i wtyczki. Zakład należał do Zjednoczenia Przemysłu Kabli i Sprzętu Elektrotechnicznego z siedzibą w Warszawie. Uruchomienie nowej fabryki przyniosło wzrost liczby mieszkańców, głównie w Wierbce. W roku 1954 dyrektorem został Stanisław Lasko. Zakład zatrudniał 700 osób. 1 października 1965 roku dyrektorem naczelnym został mgr inż. Jan Błaut, absolwent Akademii Górniczo - Hutniczej w Krakowie. W latach 60 - tych stanęły w Wierbce pięć bloków mieszkalnych po 6 lokali w każdym oraz adaptowano budynek na ośrodek zdrowia. W latach 70 - tych ruszyły prace adaptacyjne przystosowujące na potrzeby zakładu obiekty po papierni i magazynach zbożowych w Sławniowie. W ramach tej inwestycji przeznaczone znaczne kwoty na realizowane w tym czasie przez Urząd Gminy stację energetyczną i oczyszczalnię ścieków w Pilicy. W roku 1966 w Jarosławcu nad morzem urządzono zakładowy ośrodek wczasowy. 31 grudnia 1971 r. powołano Zjednoczenie Sprzętu Oświetleniowego i Elektromechanicznego "Polam" skupiające zakłady produkcyjne z branzy elektrotechnicznej. W roku 1973 zatrudnionych było 1716 osób co było najwyższym wynikiem w historii zakładu. W 1973 roku w Zjednoczeniu wyodrębniono kombinat pod nazwą Południowe Zakłady Przemysłu Elektrotechnicznego „POLAM - KONTAKT" z siedzibą w Czechowicach – Dziedzicach, do którego od 1975 r. należały PZPE „Polam Ospel" Zakład nr 4. „Ospel” należał do kombinatu do kwietnia 1981 roku. W1979 r. otwarto nowy budynek szkoły podstawowej zbudowany przy znacznym wsparciu finansowym ze strony zakładu. Uruchomiono Zasadniczą Szkołę Zawodową oraz przekazano budynek na warsztaty szkolne. Zakład partycypował również w kosztach budowy w Wierbce przedszkola, wodociągu, mostu na rzece Pilicy, domu sportowca, boiska sportowego, przykrycia rzeki Młynówki, oświetlenia dróg w Sławniowie i Wierbce oraz ogrodzenia i zagospodarowania zalewu w Pilicy.Od lipca 1981 roku zakład stał się przedsiębiorstwem samodzielnym funkcjonującym pod nazwą Zakłady Sprzętu Elektroinstalacyjnego „Ospel" Wierbka. Organem założycielskim dla zakładu był wówczas Minister Hutnictwa i Przemysłu Maszynowego. W roku 1992 udział eksportu wynosił 1,92%. Od roku 1994 organem założycielskim był wojewoda katowicki. Zatrudnienie wynosiło 686 osób. W latach 1995 -1997 udział eksportu wynosił 10%. W roku 1995 zatrudnienie wynosiło 660 osób. 2 stycznia 1996 roku Ospel został przekształcony w jednoosobową Spółkę Skarbu Państwa pod nazwą: Z.S.E. „OSPEL" Spółka Akcyjna z siedzibą w Wierbce, zarejestrowaną przez Sąd Rejonowy w Katowicach pod Nr RHB 12747. Prezesem spółki był mgr inż. Jan Błaut Członkami zarządu byli inż. Tadeusz Byrczek i mgr Anna Kowalska. W1996 r. zatrudnienie wynosiło 597 osób, w tym 289 kobiet i 308 mężczyzn.W czerwcu 1996 roku akcje spółki wniesione zostały do Narodowych Funduszy Inwestycyjnych (Pakiet wiodący- 33%-otrzymał II NFI). Z początkiem grudnia 1996 roku za pośrednictwem Biura Maklerskiego Banku Przemysłowo - Handlowego w Krakowie pracownicy odebrali pakiet 15% akcji. Pozostałymi udziałowcami byli: Skarb Państwa 25% akcji i polscy obywatele powyżej 18 lat 27%. W czerwcu 2002 roku głównym udziałowcem Spółki została osoba prywatna.

r.1954

1971 r.

r.1973

Wyroby bakelitowe z Zakładu A-19

termowentylator TWD-1