Mistrzowie pędzla

O. Klemens Humbilini (Umbilini)

Wojciech Eljasz Radzikowski

Szymon Górnicki

Karol Alfred Founes-Pace

Rafał Hadziewicz

Michał Stachowicz

Adolf Hiroń

Michał Czaykowski

Wawrzyniec i Antoni Kolasińscy

Karol Ulanowski

Szymon Czechowicz

Andrzej Radwański

Wandalin Strzałecki

O.Witalis Kapuśnik

O.Tadeusz Czerwień

Kacper Gomółka

Doc.Maciej Makarewicz

Zofia Pustułka

Kazimierz Milejski

Kazimierz Krupa

Antoni Hanusz

---

O. Klemens Humbilini (Umbilini)

Ur. ok. 1728 r. Rodem z Węgier. Na chrzcie otrzymał imię Paweł. Mając 20 lat, wstąpił w Krakowie do małopolskiej prowincji reformatów (16 XI 1748). Nowicjat odbywał w Wieliczce, gdzie 21 XI 1748 otrzymał habit i tam również 28 XI 1749 złożył profesję zakonną. Studia filozoficzne i teologiczne odbywał w Przemyślu i Krakowie w latach 1750-56. Ok. 1755 otrzymał święcenia kapłańskie. Przebywał w klasztorach:

(1756-57) w Pińczowie

(1757-59) na Górze Świętej Anny

(1759-60) w Kętach,

(1760-61) w Pilicy,

(1761-62) w Stopnicy,

(1763-64) w Pilicy,

(1762-67) w Gliwicach ,

(1767-70) na Górze św.Anny. Z 1768 roku pochodzi jego „Widok klasztoru i kalwarii na Górze św. Anny” wykonany akwarelą i piórem, sygn.; „P. Clemens". Inne jego prace nie są znane.

(1770-71) w Pilicy,

(1771-72) w Kętach,

(1772-73) w Wieliczce,

(1773-78) w Jarosławiu,

(1778-80) w Pińczowie,

(1780-81) w Stopnicy,

(1781-82) w Rzeszowie,

(1782-83) w Jarosławiu,

Zmarł 4 VIII 1788 w Przemyślu.

 Powrót do spisu treści ↑

Wojciech Eljasz Radzikowski

W pilickim klasztorze,w kaplicy p.w. św.Antoniego, nad mensą umieszczony jest obraz Dzieciątka Jezus.W nawie głównej ,w ołtarzu po lewej stronie,umieszczony jest obraz stygmatów św.Franciszka.Pierwszy z nich jest dziełem Eljasza Starszego.Autorstwo drugiego przypisywane jest Wojciechowi Eljaszowi lub Szymonowi Czechowiczowi.

Urodził się 1814 w miejscowości Cerekiew k. Bochni (wg PSB) lub w Niepołomicach (tak podał sam Eljasz). Wnuk konfederata barskiego, który w obawie przed aresztowaniem rodowe nazwisko Radzikowski zmienił na Eljasz.Absolwent Krakowskiej Szkoły Technicznej gdzie poznawał podstawy rysunku pod kierunkiem profesora Jana Nepomucena Bizańskiego, W latach 1838-1843 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych, w latach 1842-1843 pracował jako nauczyciel rysunku, pracował przy restauracji ołtarza Wita Stwosza w kościele Mariackim.Prace Wojciecha, dość popularne w swoim czasie, reprezentowały akademicki klasycyzm, Malowania z natury nie uznawał, gdyż podstawą malarstwa było według niego kopiowanie cudzych dzieł. Rygory formalne w sztuce rozstrzygały o wartości obrazu. Każda postać ludzka musiała mierzyć osiem wysokości głów, każdy głęboki cień musiał być ciemnoczerwony, szarych kolorów nie można było używać. Później zaś Wojciech Eljasz wyspecjalizował się w malowaniu kościołów i dla kościołów. Malował prawie wyłącznie obrazy o tematyce religijnej i sceny historyczne .Zamówienia otrzymywał głównie z krakowskich kościołów.

• Stygmaty św. Franciszka, Wizja św. Antoniego z 1842 do kościoła św. Kazimierza Królewicza.

• Zdjęcie z Krzyża z 1850 w kolekcji prywatnej.

• Św Andrzej Bobola z 1857 w kościele sw. Piotra i Pawła.

• Jedenastu Błogosławionych Męczenników Zakonu Augustianów z 1869 w kościele św. Katarzyny.

• Chrystus z kielichem z 1886 w klasztorze Misjonarzy.

• Wskrzeszenie Piotrowina w kościele w Świątnikach.

• Dwa obrazy Wojciecha Eljasza-Radzikowskiego w Chochołowie,w kościele p.w. św. Jacka,

Z drugą żoną, Teklą z Krzyżanowskich miał synów:

• malarza Walerego Eljasza-Radzikowskiego

• rzeźbiarza Władysława Eljasza-Radzikowskiego. .

• Stanisława ,który został budowniczym, projektował domy i prowadził potem działalność w uzdrowiskach podkarpackich.

• oraz córę Marię (1860-1938), malarke, hafciarkę, autorkę blisko dwustu gwaszy przedstawiających strój ludowy i jego detale z rożnych okolic Polski, głównie z Ziemi Krakowskiej, Sądeckiej, szeroko pojętej góralszczyzny i Śląska.

Zmarł 19 listopada 1904 w Zakrzówku.

  Powrót do spisu treści ↑

Szymon Górnicki

W Roczniku Muzeum Narodowego w Kielcach 1998 zanotowano: Jednym z ciekawszych i bardziej utalentowanych miejscowych twórców, aczkolwiek zapomnianym, był Szymon Górnicki, nauczyciel rysunków i kaligrafii w Szkole Wyższej Realnej. Urodził się 28 października 1820 roku w Pilicy. Rodzicami byli: rymarz Stanisław Górnicki i Marianna z domu Sayczyńska. Młodszym bratem Szymona był urodzony w 1833 roku Stanisław -rzeźbiarz. Uczył rysunku i kaligrafii w Szkole Wyższej Realnej w Kielcach (1847), później był nauczycielem w Gimnazjum Klasycznym i Męskim Gimnazjum Rządowym. Jego obraz „Brama Krakowska w Kielcach” znajduje się w Muzeum Narodowym w Kielcach.

Powrót do spisu treści ↑

Karol Alfred Founes-Pace.

W pilickim klasztorze oo. Reformatów znajdują się dwa jego obrazy:

• Narodziny Chrystusa Pana (dar o.Antoniego Obarskiego.)

• Najświętszego Serca Jezusowego (w Kaplicy Fundatorskiej w ołtarzu św.Michała Archanioła i Aniołów Stróżów]

Urodził się 01 października 1843 w Bzowie. Był synem Józefa Founes-Pace (zm.08-01-1883 w Pilicy) i Augusty Pfeiffer (zm.20-08-1897 w Pilicy).Był też wnukiem jednego z twórców polskiego hutnictwa,przybyłego nad Wisłę z Anglii, Johna Pace. Zmarł 23-07-1910 w Miechowie i tam został pochowany.

Karol Alfred Pace

Grób Karola Alfreda Pace w Miechowie

  Powrót do spisu treści ↑

Rafał Hadziewicz

W kościele p.w. św.Jana Chrzciciela w Pilicy znajduje się jego obraz św. Izydor

 

Urodził się 13 października 1803 w Zamchu.W latach 1816-1822 uczęszczał do Szkoły Zamoyskich w Szczebrzeszynie.Studiował od 1822 r. w Oddziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Warszawskiego u Antoniego Brodowskiego i Antoniego Blanka.W 1829 r. po otrzymaniu stypendium Komisji Rządowej Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego,wyjechał do Drezna a później do Paryża, gdzie uczył się we francuskiej szkole Ecole des Baux-Arts u Antoine-Jeana Grosa,który wywarł najwiekszy wpływ na jego późniejszą twórczość. Następnie, w 1831r. wyjechał do Rzymu, gdzie studiował w Akademii Francuskiej w pracowni Bertela Thorvaldsena.Podczas pobytu w Rzymie i we Florencji dużo czasu spędzał w muzeach, galeriach i pracowniach znanych włoskich artystów wykonując szkice, według dzieł,zwłaszcza szczególnie mu bliskiego Rafaela.W Rzymie przebywał do 1833 r. W 1834 przyjechał do Krakowa gdzie ożenił się w 1835 r. z Anastazją Głowacką. W 1835 r. przebywał w Medyce i wykonał 30 obrazów w cerkwi w Starzewie. W Krakowie mieszkał do roku 1839 kiedy to wyjechał do Moskwy. Był tam,do roku 1844, profesorem rysunku na Wydziale Matematyki Uniwersytetu Moskiewskiego. W 1844 przeprowadził się do Warszawy, gdzie w latach 1846-1864 był profesorem w Szkole Sztuk Pięknych. Wykształcił między innymi Alfreda Kowalskiego-Wierusza. W Warszawie prowadził szkołę rysunkową.Był lepszym nauczycielem niż malarzem. W stolicy przebywał do 1871r. Pod koniec życia przeniósł się do Kielc gdzie zmarł 7 września 1883r. Był twórcą obrazów: ołtarzowych, religijnych i portretów.Malował też kompozycje historyczne, czerpiąc wzory ze sztuki renesansowej i barokowej Włoch.Był współzałożycielem "Zachęty". Jego obrazy zdobią kościoły:

• p.w.Świętego Mikołaja w Szczebrzeszynie.

• w Lisowie (Ukrzyżowanie Jezusa Chrystusa, Święty Mikołaj oraz Święty Józef)

• w Łukowej (Wniebowzięcie NMP)

• w Leśniowie k.Żarek (obraz św. Antoniego Padewskiego w ołtarzu bocznym.

Obrazy Rafała Hadziewicza znajdują się we Lwowskiej Galerii Obrazów , w Muzeum Narodowym w Kielcach i w kolekcjach prywatnych.

• Portret Świętego Norberta (1826)

• Portret Antoniny Czyszkowskiej (1828)

• Święty Jan Chrzciciel według Rafaela (1831)

• Portret żony – Anastazji z Głowackich (1834)

• Salome z głową Świętego Jana Chrzciciela (1835)

• Święta Prakseda – rycina

• Święty Walenty pielęgnujący chorych (1839)

• Ugolino (1843) – ilustracja do Boskiej komedii Dantego – piekło

• Śmierć generała Henryka Kamieńskiego pod Ostrołęką

• Portret Michała Wiszniewskiego

• Portret matki artysty (1850)

Obrazy zaginione podczas II wojny światowej (1939 - 1945)

• Portret Józefy z Trukolaskich - Ledóchowskiej (1829)

• Ludwik Rostawiecki (1838

• Święty Piotr (1855)

• Dysputa Świętego Augustyna

• Portret Antoniego Brodowskiego

Wykonał kilka akwafort według własnych obrazów i rysunków:

• Judyta z głową Holofernesa

• Stary Żyd

• Autoportret

Katalog Wystawy retropsektywnej otwartej w maju 1898 w Warszawie wymienia jeszcze inne obrazy Hadziewicza:

• Błogosławiony Jan Zurawek

• Ruiny bursy przy ul.Wislanej w Krakowie

• Głowa młodej niewiasty

• Głowa starej kobiety

• Błogosławieństwo Jakuba przez Izaaka

• NMP ze św.Joachimem i Anna,

• portret Józefa Bełzy

• portret Jana Nepomucena Głowackiego

• św.Franciszek

Na wystawie tej prezentowane były portret Ludwika Rostawieckiego oraz św.Franciszek

  Powrót do spisu treści ↑

 

Michał Stachowicz

Wydane w 1888r. Wiadomości tyczące się przemysłu i sztuki w dawnej Polsce informują,że dziełem Michała Stachowicza są:

...u Reformatów w Krakowie stacie męki Pańskiej w ogródku malowane olejno; podobne stacie u ks. Reformatów w Pilicy.

W roku 1749 gwardian, o.Placyd Kempiński, umieścił w kościele stacje Męki Pańskiej,które zniszczone zostały w pożarze 1857 r. W 1752 o.gwardian Mikołaj Trzebicki zaprowadził Drogę Krzyżową na cmentarzu kościelnym pilickiego klasztoru umieszczając w niszach muru 14 stacji. W 1861 r. o.gwardian Stanisław Cybulski zastąpił ją nową ,którą malował art.mal. P.Korczak. Autorstwa żadnej z tych Dróg Krzyżowych nie da się przypisać Michałowi Stachowiczowi, który swoje dzieło stworzył pomiędzy 1787 a 1835r. Zagadka pozostaje zagadką. „Słownik malarzów polskich, tudzież obcych w Polsce osiadłych...” rozszerza wykaz prac Stachowicza znajdujących się w pilickim klasztorze:

...Stacye podobne powyższym [ krakowskim] u XX.Reformatów w Pilicy. Tamże w samym kościele XX.Reforamtów w w.ołtarzu obok Chrystusa snycerskiej roboty z drzewa, malowane na drzewie Matka Boska , S.Jan i S.Magdalena.- Na drzwiach wchodowych do chóru [ Chodzi o chór zakonny znajdujący się niegdyś za wielkim ołtarzem] figury klęczące :S.Mikołaj Reformat i S.Paschał - W ołtarzu bocznym S.Antoni z Padwy - W ołtarzu bocznym w górze Zaślubienie N.Maryi Panny - Na korytarzach dwa mniejsze obrazy: Boże Narodzenie i Trzej Królowie - tamże w Pilicy w kościele farnym w kaplicy S.Michał w całej postaci wielkości naturalnej.

Urodził się 14.07.1768. Ojciec artysty był znanym drukarzem, introligatorem i księgarzem. Naukę malarstwa rozpoczął ok. 1782 w cechu krakowskim, początkowo u Molitora, a następnie przez siedem lat u K.Mołodzińskiego. W 1787 został mistrzem cechowym. Jego pierwsze samodzielne prace pochodzą z lat ok. 1789 a są to kompozycje religijne malowane na zamówienie kościołów diecezji krakowskiej -. W początkowym okresie twórczości malował głównie kompozycje religijne. Na zamówienie biskupa Woronicza ozdobił pałac biskupi w Krakowie ściennymi malowidłami o tematyce historycznej, wedutowej, pejzażowej i rodzajowej ,które podczas pożaru miasta zostały zniszczone. W latach 1820-21,staraniem ówczesnego rektora hr. Sebastiana Sierakowskiego, przyozdobił malowidłami ściennymi salę Jagiellońską Collegium Maius. Jego dziełem są malowidła ścienne w domu ks. Olechowskiego sufragana w Zaciszu pod Krakowem, w pałacu w Rząsce, w Niegoszowicach, malowania al fresco na szaro w klasztorze mogilskim, stacje drogi krzyżowej malowane olejno u Reformatów w Krakowie,podobne postacie u ks. Reformatów w Pilicy i w Wieliczce,dwa obrazy ołtarzy bocznych w kościele w Jangrocie, Jego autorstwa jest obraz "Wniebowstąpienie" w ołtarzu głównym kościoła Kamedułów. Zasłynął także jako portrecista i malarz scen rodzajowych. Malował obrazy przedstawiające wydarzenia historyczne,sceny rodzajowe, portrety, obrazy religijne. Głównym nurtem twórczości artysty była Insurekcja Kościuszkowska i towarzyszące jej wydarzenia, osobiście oglądane przez Stachowicza. Zajmował się też litografią, akwafortą oraz robił rysunki do czasopism i książek np. ilustrację książkową Monumenta Regum Poloniae Cracoviensia. W latach 1817-25 uczył rysunku w liceum św. Barbary. Zmarł 26.03.1825 w domu w Krakowie, na Grodzkiej 15, co upamiętnia tablica pamiątkowa. Pochowany został na Cmentarzu Rakowickim.

 Powrót do spisu treści ↑

Adolf Hiroń

Urodził się w 1887 r. W latach 1906-1915 studiował w krakowskiej ASP u J. Malczewskiego, J. Mehoffera i K. Laszczki. W 1911 roku pomalował kościół w Porębie Górnej koło Wolbromia. W roku 1912 zakończone zostało malowanie kościoła w Sędziszowie. Wykonali je Cz. Ochmański, A. Hiroń i A. Giebułtowski. W latach 1913-15 studiował również w Paryżu i Wiedniu. Jesienią 1913 r. pracował przy nowej polichromii pilickiego kościoła p.w.św.Jana Chrzciciela. Na ścianie tęczowej powstała barwna polichromia przedstawiająca krajobraz Jerozolimy. Trafił tutaj zapewne za sprawą swojego szwagra, piliczanina, Antoniego Dynerowicza, rzeźbiarza-snycerza, absolwenta ASP. Biskup Paweł Kubicki, który wizytował parafię w roku 1934 zapisał w protokole  Polichromia kościelna również bardzo zniszczona. Późną jesienią 1938 r. staraniem ks. Jacka Mędrka kościół remontowano, ale polichromia ulegała dalszemu niszczeniu. W czasie studiów był kilkakrotnie nagradzany.Do grudnia 1919r. przebywał w Wiedniu. Przed ta data powstały obrazy: "Wiedenka"' "Białe róże'' i "Chrystus na krzyżu".

 W 1924 r. wziął udział w wystawie w Domu Artystów w Krakowie:

Brał czynnny udział w bojkocie krakowskiego Towarzystwa sztuk Pieknych w latach 1926-27.

Artyści przeciw Towarzystwu Sztuk Pięknych: […] Widząc, że wszelkie usiłowania artystów, by obecną, od kilku lat rządzącą, Dyrekcję Twa zmusić do zasadniczej regeneracji Twa, spełzły na niczem, uchwalono jednogłośnie na nadzwyczajnem Walnem Zebraniu krakowskiego Związku plastyków, w którem wzięli udział delegaci Tow. art. pol. »Sztuka« i tow. »Jednoróg«, a które się odbyło 14 b. m., następujące oświadczenie: Zebrani na Nadzwyczajnem Zebraniu członkowie krakowskiego Związku Plastyków przejęci troską o byt i powagę krakowskiego Towarzystwa Sztuk Pięknych, które dzięki złej gospodarce przedstawia dzisiaj zatrważający obraz indolencji i zbankrutowawszy pod względem artystycznym szybkim krokiem dąży do wynikającej stąd ruiny materjalnej, stwierdzają: Kilkakrotne usiłowania artystów, by wprowadzić w Tow. jakąś sanację i uregulować zaniedbane, a przecież statutem określone życie jego, nawiązać kontakt z twórczością na polu plastyki w całej Polsce, słowem by przywrócić dawne, tak chlubne tradycje, nie odniosły skutku. Przeciwnie Dyrekcja T-wa, ignorując słuszne i tylko z motywów artystycznych wynikające żądania nasze, którzy jako artyści i jako wystawcy mamy niewątpliwe prawo i obowiązek interesowania się losami T=wa, - odsunęła się w zupełności od życia artystycznego i nie okazuje w dalszym ciągu najmniejszej chęci nawiązania kontaktu z ruchem artystycznym w Polsce i doprowadziła do tego, że bezplanowe, niedbale urządzane wystawy w brudnych, zimnych i niegościnnych salach wypłoszyły publiczność, a brak jakiegokolwiek zainteresowania się ze strony Dyrekcji wobec wystawców a nawet wrogie wobec nich stanowisko zniechęciły artystów do przysyłania swoich prac poważniejszych na wystawy Towarzystwa. Jaskrawym przykładem niedbalstwa, niedołęstwa i lekkomyślności, o których mówimy, jest sposób, w jaki Dyrekcja T-wa urządziła obecną wystawę »jubileuszową« artysty tej miary, co Teodora Axentowicza. Jest to tak oburzający, jaskrawy dowód lekceważenia obowiązków T=wa Sztuk Pięknych wobec reprezentantów sztuki, że dłużej czekać nie możemy. Wobec tego, stwierdzając, że postępowanie obecnej Dyrekcji jest w niewątpliwej sprzeczności z hasłami, któremi kierowali się założyciele Towarzystwa przyjaciół sztuk Pięknych w Krakowie i nie mogąc legalną drogą wpłynąć na sanację stosunków, obecnie w niem panujących, a chcąc ratować byt zasłużonej instytucji, upraszamy Dyrekcję T=wa, aby na znak solidarności z nami, zechciała bezzwłocznie zwołać nadzwyczajne Walne Zgromadzenie T=wa Sztuk Pięknych w Krakowie, złożyła swoje mandaty, poprosiwszy przedtem Zgromadzenie o przeprowadzenie nowych wyborów.

Aby dać wyraz naszemu stanowisku wobec obecnej Dyrekcji, ogłaszamy bojkot Towarzystwa Sztuk Pięknych w Krakowie, który trwać będzie aż do nowych wyborów Dyrekcji T-wa i przeprowadzenia reform, któreby dały gwarancję, że życie T=wa wkroczyło na nowe, normalne tory.[...] Podpisali:

(Związek plastyków). J. Wojnarski, M. Geppert, J. Winiarz, G. Wallis, A, Zmuda, K. Pochwalski, W. Wodzinowski, St. Popławski, St. Świerz, J. Kostka, M. Jabłoński, M. Filipkiewicz, K. Żelechowski, Kl. Mień, L. Pinkasówna, Wł. Stapiński, A. Oleś, Z. Gedliczka, E. Krcha, St. Tracz, K. Puchała, A. Procajłowicz, J. Chlebus, A. Hiroń, J. Prochaska, J. Pinkas, St. Szwarc, T. Grott, L.Kowalski, K. Chmurski, J. Hopliński, St. Jakubowski, St. Seredyński, L. Leszko, St. Żarnecki, P.Stachiewicz, J. Unierzyski, St. Janowski, Br. Rychter-Janowska, E. Czerwenka, St. Fabjański, J.Grosse, J. Karszniewicz, W. Komorowska, Z. Król, Z. Wierciak, A. Karpiński.

(Tow. „Jednoróg”). M. Samlicki, J. Hryńkowski, St. Dąbrowski, W. Zawadowski, J. Rubczak, St.Żurawski, J. Fedkowicz, E. Ejbisz, F. S. Kowarski, Z. Radnicki, Wł. Krzyżanowski, T. Cybulski.

(Tow. art. pol. „Sztuka”. J. Pieńkowski, St. Kamocki, St. Filipkiewicz, Wł. Jarocki, J. Mehoffer, W. Weiss, Fr. Pautsch, Zb. Pronaszko, T. Axentowicz, L. Wyczółkowski, K. Laszczka, X. Dunikowski, A. Szyszko Bohusz, J. Gałęzowski.

[…] Tow. Sztuk Pięknych, które ma Dyrekcję, ale nie ma artystów ani przyjaciół sztuk Pięknych, zamknęło — obrażone w swej godności — swe podwoje […] Wobec tego artyści krakowscy przygotowali duży lokal wystawowy w domu przy ul. Sławkowskiej 12, i tam zapraszają wszystkich prawdziwych przyjaciół sztuk pięknych — a tych w Krakowie nie braknie - do obejrzenia Wielkiej Wystawy N i e z a l e ż n y c h, której uroczyste otwarcie odbędzie się w niedzielę 13 lutego, o godz. 11=tej przed południem. […] Ruch ten odbił się i na młodzieży. Studenci Akademji Sztuk pięknych nie mogli zostać obojętnymi widzami i uchwalili następującą rezolucję: Uczniowie Akademji Sztuk pięknych w Krakowie, zebrani na wiecu dnia 21 stycznia b. r., solidaryzują się całkowicie z akcją artystów, mającą na celu sanację stosunków w Krakowskiem T-wie Sztuk Pięknych. Uczniowie Akademji, jako przyszli artyści, chcący ofiarnie pracować dla sztuki polskiej, uważnie obserwują akcję starszych artystów, będą ją popierać w granicach swoich możliwości, wyrażają swoją radość z pracy i wysiłków, by sztukę polską i jej organizację postawić na poziomie europejskim tak, jak to jest już uczynione na Zachodzie. Poczem porobiwszy najrozmaitsze dowcipne transparenty i tablice, w ogromnym pochodzie, do którego przyłączyła się sympatyzująca z młodzieżą publiczność, wśród wesołych okrzyków i dźwięków orkiestry, pochód poprzedzającej, udali się pod gmach na placu Szczepańskim, gdzie, okleiwszy go barwnemi kartkami, na których wydrukowane były najrozmaitsze hasła dostosowane do toczącej się walki, przy dźwiękach marsza żałobnego zamknęli żelazne wrota gmachu na stalowy łańcuch i kłódkę, a klucz od niej zabrali z sobą (zapewne celem zdeponowania go na wieczną rzeczy pamiątkę w Muzeum Narodowem). Działa się ta rebelja w niedzielę 13 lutego, a była odpowiedzią na to, że Dyrekcja odważyła się otworzyć wreszcie podwoje gmachu na placu Szczepańskim, gdzie wystawiono poniszczone resztki kartonów Wyspiańskiego do polichromji kościoła św. Krzyża w Krakowie, po za tem rozmaite litografje i reprodukcje z obrazów Stanisławskiego, Chełmońskiego, Wyspiańskiego, Wojtkiewicza i t. d.[…] A tymczasem Komitet bojkotowy wynajął dom przy ul. Sławkowskiej 12 i urządził tam bardzo miły, duży, ciepły, czysty lokal wystawowy i tam, dnia 12 lutego, otworzoną została I Wystawa niezależnych, obejmująca około 300 prac nast. artystów: Axentowicz, AugustynowiczównaW., Brandhuber J., Cybulski T, Chmurski K., Chwistek L., Chlebus, Czajkowski St., Czarnowska A., Dąbrowski St., Dętka W., Dunikowski X., Dzwonkowski, Fabijański St., Fafat J., Fedkowicz J., Filipkiewicz M., Filipkiewicz St., Geppert E., Giliński St., Grosse J., Grotę T., Haneman M., Hiroń A., Hofman V., Hopliński J., Hryńkowski J., Jabłoński M., Jakubowski St., Janowski St., Jarocki Wł., Kamocki S., Karpiński A., Karszniewicz J., Komorowska W., Kowarski F., Kowalski J., Krcha E., Kossak W., Kostka J., Langrodowa S., Leszko L., Malczewski J., Malczewski R., Małachowski J., Markiewiczówna W., Markowicz A., Mehoffer J., Mień K, Milli Z., Misky L., Multer S., Oleś A., Olszewski B., Pautsch F., Pelczarski St., Pieńkowski J., Pinkasówna L., Pinkas J., Pochwalski K., Pochwalski St., Pochwalski K., Pochwalski J., Popławski J., Procajłowicz A., Pronaszko Z., Puchała K., Rembertowski F., Ritterówna M., Rubczak J., Rychter Janowska B., Samlicki M., Seredyński L., Skrochowska Z., Soldinger A., Stachiewicz P., Stroynowski L., Stryjeńska Z., Szczerbuła M., Szwarc St., Terlecki A., Unierzyski J., Uziembło St., Wallis C., Weissowa A., Weiss W., Winiarz J., Wodzinowski W., Wojnarski J., Wyczółkowski L., Wysocki M., Zagórowski, Żarnecki St.*, Żelechowski K., Żmuda A., Żurawski St. Zdaje się nam, że nazwiska te będą dostatecznem przeciwstawieniem nazwisk członków Dyrekcji […]

* St. Żarnecki był autorem portretu feldmarszałka Adama Brandner edler v.Wolfszahn na tle ruin zamku w Smoleniu [1914 r. ]

II Wystawa Niezależnych:

[…] Poza tem w salach Wystawy Niezależnych urządzono wystawę bieżącą, w której wzięli udział: T. Axentowicz, J. Chlebus, K. Chmurski, L, Chwistek, S. Dąbrowski, M. Filipkiewicz, St. Filipkiewicz, M. Nassar-Fromowiczówna, St. Geifman Getterowa, St. Gibiński, St. Górski, A.Hiroń, W. Hofman, D. Horniatkiewicz, J. Hryńkowski, M. Jabłoński, St. Ja nowski, A. Karpiński, M. Kamieński; J. Karszniewicz, T. Korpal, Z. Król, L. Kowalski, F. S. Kowarski, W. Lam, L. Leszko, L. Machalski, J. Malczewski, Jaxa Małachowski, A. Markowicz, Sr. Matejko, K. Mień, Z. Milii, L. Misky, Sz. Miiller, B. Olszewski, R. Orszulski, A. Gramatyka Ostrowska, St. Paciorek, L. Pinkasówna, St. Popławski, St. Pelczarski, Poraj Chlebowski, Zb. Pronaszko, L Pieńkowski, St. Radziejowski, J. Rubczafc, L. Seredyński, S. Seremet, Z. Skrochowska, A. Soldinger, P. Stachiewicz, W. Stapiński, St. Szwarc, J. Unierzyski, Cz. Wallis, W. Weiss, W. Wodzinowski, Br. Wyganowski, A. M. Wysocki, A. Hagórowski, A. Żmuda i St. Żurawski.

Ta druga z rzędu, a tak bogata w treść, Wystawa Niezależnych świadczy chlubnie o niegasnącej energji krakowskich artystów, którzy, zwyciężywszy obecny, pod każdym względem przykry i szkodliwy Zarząd Twa Przyjaciół Sztuk Pięknych, pchną Towarzystwo to na nowe tory do wspaniałego rozwoju.[...]

Kilkukrotnie wyjeżdżał do Włoch i Francji. Śladem tych wyjazdów są namalowane przez nigo pejzaże. Wykonał wiele obrazów religijnych do kościołów. Pracował w Krakowie przy polichromii kościoła Franciszkanów i na Wawelu. Wykonał malowidła w wielu kościołach prowincjonalnych m.in. w Działoszycach, Krzeszowie i Rychwałdzie gdzie w roku 1930 rozpoczęła się renowacja kościoła. Adolf Hiroń malował wówczas obraz boleści NMP na sklepieniu. Podczas pracy zabił się spadając z rusztowania. Pochowany został w Rychwałdzie.

Niewiele wiadomo o jego twórczości artystycznej. Doszukałem się jedynie kilku jego obrazów:

1925 - „Pejzaż z Viareggio” (1925);akwarela, ołówek, papier;27.5x30 cm:

1927- ”Port rybacki”

1928 - ”Domy nad Bałtykiem”,prezentowany na wystawie wiosennej w Pałacu Sztuki w Krakowie.

 

xxxx - "Martwa natura z bzem"; 49х64 cm, karton, olej:

 

 xxxx - "Pejzaż włoski":

  Powrót do spisu treści ↑

Michał Czaykowski

Szlachcic. Czaykowscy należeli do rodów herbu: Dębno -wywodzącego się z powiatu sandomierskiego i z powiatu lwowskiego, Jastrzębiec – z ziemi bielskiej, Korab – z ziemi warszawskiej, Sas – z powiatu lwowskiego. Nie wiadomo z której linii wywodzą się nasi Czaykowscy. Według aktu zgonu Michał Czaykowski urodził się ok.1751 r. Jego żoną była Karolina z Lewaldów (ur.ok. 1762; zm.13 września 1831). Mieli dwie córki. Joanna Antonina (ur.1791) 24 sierpnia 1809 r. wyszła za Jana Englisza (ur.1881), ekspedytora poczty. Julianna (ur.1787) wyszła za malarza Wawrzyńca Kolasińskiego (ur.1786). W roku 1820, za czasów ojca gwardiana Euzebiusza Chrościackiego, Michał Czaykowski i jego zięć Wawrzyniec Kolasiński wykonali pierwszą malaturę pilickiego kościoła oo. reformatów. Michał Czaykowski zmarł 27 marca 1826 pozostawiając owdowiałą żonę -Karolinę.

 Powrót do spisu treści ↑

Wawrzyniec i Antoni Kolasińscy

Wawrzyniec: Urodzony roku 1777 we wsi Pradła w Wojew. Krakowskim , sposobił się w sztuce u Wojciecha Gutowskiego w Krakowie; następnie osiadł w mieście Pilicy, tutaj wiek cały strawił i r. 1846 umarł. Malował wiele przedmioty zwłaszcza religijne, olejno i farbami wodnemi na murze; atoli uzdolnienie jego w sztuce wcale było mierne. Są jego Stacye Męki Pańskiej w Pińczowie,Wieluniu i Gołonogu. Święty Józef obraz ołtarzowy w Cięgowicach. W Pilicy w kościele XX. Reformatów na arkadzie czyli tęczy Chrystus Pan z Matką Boska i Świętym Józefem, poniżej Święty Dominik i S-ty Franciszek. Na facyacie Święci Patroni Polscy; Nawiedzenie Ś-tej Elżbiety; Najś.Imię Jezus. W Pilicy takoż w kościele farnym, w kaplicy Świętego Michała gdzie jest obraz Stachowicza, ołtarz na murze. Jest on ojcem Warszawskiego malarza Antoniego Kolasińskiego.

Ożenił się z Julianną z Czaykowskich [ur.1787]. Ze związku tego urodziły się dzieci:

9 lipca 1809: Marianna Feliciana

12 czerwca 1811: Antoni Bazyli, który po ojcu odziedziczył zamiłowania artystyczne. Malował sceny rodzajowe i kwiaty. Pracował w Warszawie.

3 sierpnia 1814: bliźnięta Ignacy Stefan i Marianna Agnieszka.

21 maja 1823 Jan Hospicjusz Dezyderiusz

10 kwiecień 1826  Matylda Teodora Dominika

22.11.1828 r. Klemens, powstaniec styczniowy

Wnukiem Wawrzyńca, synem Antoniego, był kolejny malarz w rodzinie, Wojciech, który urodził się w r.1852. Był uczniem Wojciecha Gersona w Warszawie. Znany był raczej jako doskonały konserwator obrazów niż z własnych dzieł. W Muzeum Narodowym w Krakowie znajduje się jego obraz „Portret pani Markowskiej“. Zmarł w roku 1916. Bogaty zbiór obrazów i dawnej broni,  jaki zdołał zgromadzić, został  po jego śmierci sprzedany na aukcji w Berlinie.

Antoni Kolasiński. Kobieta w czepku

Antoni Kolasiński. Scena w karczmie

Obraz Wojciecha Kolasińskiego

Reprodukcje obrazów pochodzą ze strony Muzeum Narodowego

  Powrót do spisu treści ↑

Karol Ulanowski

W roku 1897 odnowił obrazy w stacjach drogi krzyżowej umieszczonych w murze placu przed frontem  kościoła. Były to pochodzące z roku 1752 obrazy  pędzla  P.Korczaka. Obrazy dla pierwszych dwóch stacji namalował na nowo. W 1955 przeniesiono tu stacje, które od r.1749  znajdowały się w  kościele. Na zasuwie ołtarza w kaplicy św Antoniego znajduje się obraz św.Klary namalowany przez Ulanowskiego. W 1899 roku w nowym ołtarzu  św.Klary Panny umieszczono obraz tej świętej namalowany przez Ulanowskiego.Pod nim umieszczono stary obraz NMP Anielskiej, odnowiony  również przez tego artystę,który około roku 1900 odnawiał wszystkie obrazy w ołtarzach. W 1883 r. pomalował świątynię w Uniejowie koło Charsznicy. Na sklepieniu prezbiterium przedstawiono czterech ewangelistów, zaś w nawie na suficie św. Józefa z Dzieciątkiem. Polichromia K. Ulanowskiego przetrwała do lat pięćdziesiątych XX wieku.

  Powrót do spisu treści ↑

Szymon Czechowicz

W   Pilickim klasztorze znajdują się przypisywane mu obrazy  śś. Anna i Joachim z N. P. Marią,św. Piotr z Alkantary oraz stygmatyzacja św. Franciszka.Co do autorstwa tego ostatniego dzieła zdania są podzielone. Obraz bywa przypisywany Wojciechowi Eljaszowi. Urodził się przed 22 lipca 1689 w Krakowie w rodzinie złotników.Uczył się początkowo u nieznanego z nazwiska dworskiego malarza na dworze Franciszka Maksymiliana Ossolińskiego. Dzięki Ossolińskiemu od ok. 1711 roku odbył studia malarskie w Akademii Świętego Łukasza w Rzymie u Benedetto Lutti.W 1716 roku nagrodzony został za rysunki Samson rozdzierający lwa i Zwycięski powrót z wyprawy. Nauka Czechowicza w Rzymie polegała również na kopiowaniu znajdujących się tam dzieł Rafaela (kompozycje arrasów według jego projektów), Guido Reniego (Ukrzyżowanie, dziś w zakrystii kościoła św. Stanisława w Rzymie, Rzeź niewiniątek (Lwowska Galeria Sztuki), P. Rubensa (Chrystus między faryzeuszami), F. Baroccia (Złożenie do grobu (Lwowska Galeria Sztuki).Wewnątrz kościoła polskiego San Stanislao znajdziemy m.in. obrazy Szymona Czechowicza  Jego najlepszym dziełem wydaje się wizerunek św. Jadwigi (1725), nawiązujący do rzymskiej tradycji barokowej, m.in. Guida Reniego.Czechowicz, w swoich obrazach z kościoła San Bonaventura in Palatino naśladuje  klasycyzujące malarstwo XVII wieku. Jeszcze w Rzymie namalował pierwsze obrazy ołtarzowe przeznaczone do kościołów polskich, dla pijarów w Krakowie (Wizja św. antoniego, Zdjęcie z krzyża, Opieka matki boskiej nad Krakowem) i dla katedry w Kielcach (Wniebowzięcie nmpanny).Po powrocie do kraju w 1731r. znalazł się w Warszawie, gdzie dwukrotnie, po śmierci swego rywala J. S. Mocka, bezskutecznie starał się o tytuł malarza nadwornego króla Augusta II. Bardzo szybko stał się wziętym malarzem religijnym i zasłynął jako portrecista. Jego kolejnymi mecenasami byli wysocy duchowni i magnaci polscy, oprócz wspomnianego już Franciszka Maksymiliana Ossolińskiego byli to biskup krakowski Jan Aleksander Lipski, Jan Fryderyk Sapieha, kanclerz wielki litewski, Jan Tarło wojewoda sandomierski, Sułkowscy, Jan Klemens Branicki, hetman wielki koronny, Wacław Rzewuski, hetman wielki. Pracował w Warszawie, Krakowie, Poznaniu, Podhorcach, Połocku i Wilnie. Ogromna ilość obrazów religijnych Czechowicza musiała być wykonana z pomocą warsztatu i uczniów malarza, do których należeli Jan Ścisło[wykonał m.in. ścienne malowidła  w gabinecie królewskim na zamku warszawskim,w "pokoju chińskim sypialnym" w zamku ujazdowskim, w białym domku w Łazienkach], Jan Bogumił Plersch [malarz nadworny Stanisława Augusta Poniatowskiego] , Antoni Albertrandi [malarz nadworny Stanisława Augusta Poniatowskiego,współpracownik M. Bacciarellego]. W obrazach religijnych jest biegłym naśladowcą dojrzałego baroku rzymskiego, zwłaszcza Carla Maratty, Benedetto Luti, Sebastiano Conca. Malował obrazy religijne (np.Wskrzeszenie Piotrowina, Komunia św. Stanisława Kostki ).Prowadził w Warszawie szkołę malarską. Zmarł 21 lipca 1775 w Warszawie.

  Powrót do spisu treści ↑

Andrzej Radwański

Urodził się 20 listopada 1711 w Białej. Był wybitnym twórcą kościelnych iluzjonistycznych polichromii ściennych. Malował też obrazy religijne, ołtarzowe i portrety. Studia odbył w Krakowie,w Brnie oraz, w latach 1727-1731, w Niemczech w pracowni Franciszka Ecksteina . W roku 1731 wrócił do Polski i do 1749 przebywał w Jędrzejowie gdzie w kościele w opactwie cystersów dekorował ściany nawy głównej i sklepienia polichromią przedstawiającą sceny z życia Wincentego Kadłubka. Malował i dekorował okoliczne  kościoły m.in. w Strzałkowie [1745—1746] i w Dmeninie oraz kaplicę św. Anny w Sobkowie [1747] .W tym samym roku dekorował pałac biskupi w Kielcach . W okresie jędrzejowski Radwański prowadził prace malarskie w kościele oo reformatów w Pilicy o czym wspomina Ambroży Grabowski w „Ojczyste spominki w pismach do dziejów dawnej Polski” powołując się na szczegółowo prowadzone zapiski artysty:

Przez przeciąg lat kilkunastu  (od r.1745 do 1760) prowadził dziennik, w którym zapisywał, żadnego dnia nie opuszczając... nie zaniedbując zapisów o swoich zatrudnieniach malarskich, co malował, komu i za jaką zapłatę.

Trudno jest ustalić jakie prace wykonał Radwański w Pilicy. Musiały one być prowadzone pomiędzy rokiem 1746 a 1749. Nie były to polichromie na ścianach i sufitach, dla których nie było wówczas  miejsca  w kościołach franciszkańskich. W połowie  1746  roku o. Pągowski otynkował i pobielił kościół i w taki m stanie trwał on przez wiele lat. W tym czasie w kościele  znajdowało się 7 ołtarzy w stylu rejencji, ambona i 4 konfesjonały.  W 1749 r. gwardian, o. Placyd Kempiński,umieścił w kościele 14 obrazów – stacji i zaprowadził Drogę Krzyżową. Ołtarze otrzymały antepedia malowane na płótnie. Gwardian nabył też 6 obrazów a wśród nich: św. Anna z małym Janem Chrzcicielem, św. Franciszek w gościnie u Klary; św Piotr przyjmujący jałmużnę od anioła. Od roku 1749 Radwański przebywał w Krakowie gdzie malował kaplice w kościele Panny Marii [1750, 1752—1754] i  kaplice Św. Benedykta i Św. Scholastyki w opactwie benedyktyńskim w Tyńcu [1751-1754] gdzie w kopułkach kaplic wykonał malowidła. W tynieckim kościele w jednym z ołtarzy oglądać można obraz  św. Benedykta, malowany przez Andrzeja Radwańskiego.  W następnym roku  dekorował kościół w Mstowie. Kolejne polichromie wykonał  w kościele wizytek w Krakowie [1756]. W 1757 r. został seniorem krakowskiego cechu malarzy.  Kolejne prace Radwańskiego to kaplica św. Jacka w kościele dominikanów [1757—1759], sklepienie w krakowskim kościele franciszkanów [1757—1759], polichromia w kościele Zielonkach (1758) i obrazy w kościele pijarów. W roku 1759, na pięćsetną rocznica śmierci bł.Bronisławy, namalował dwa obrazy dla klasztoru w Staniątkach. Były one wianem dla córki Martyny, która wstąpiła do tego klasztoru. Jeden z nich przedstawia wizję bł. Bronisławy- wprowadzenie św. Jacka do nieba. Drugi obraz przedstawia cud z 1604 roku - wypędzenie czarta.  Oba te obrazy  znajdują się dzisiaj w korytarzu klasztoru SS. Norbertanek.  Namalował również sceny poświęcone Matce Bożej, twórcom zakonu benedyktyńskiego śś. Benedyktowy i Scholastyce oraz fundatorom staniąteckiego klasztoru, zdobiące sklepienia i ściany kościoła. W roku 1762 po raz kolejny działał Tyńcu. Radwański uczestniczył w  przerobieniu w stylu późnego baroku wnętrza kościoła Mariackiego. W sanktuarium Matki Bożej w Hebdowie Starym wykonał  pierwotną polichromię w Kaplicy Oratoryjnej. Jest autorem obrazu stygmatyzacja św. Franciszka znajdującego się w krakowskim kościele św. Józefa. Zmarł 11 września 1762 w Krakowie. W   pilickim klasztorze znajdują się przypisywane Szymonowi Czechowiczowi  obrazy  śś. Anna i Joachim z N. P. Marią,św. Piotr z Alkantary oraz stygmatyzacja św. Franciszka. Co do autorstwa tego ostatniego dzieła zdania są podzielone. Obraz bywa przypisywany Wojciechowi Eljaszowi. Twórczość Andrzeja Radwańskiego ujawnia wpływ malarstwa Szymona Czechowicza. Być może więc pilickie obrazy  przypisywane Czechowiczowi są dziełami Andrzeja Radwańskiego.

  Powrót do spisu treści ↑

Wandalin Strzałecki

Urodził się  roku 1855 w Warszawie. Pochodził ze znanej rodziny warszawskich artystów - malarzami byli jego ojciec i dwaj bracia Antoni i Jan Michał. Kształcił się w Warszawskiej Szkole Rysunkowej, w pracowni Wojciecha Gersona (1871-1877) a następnie w  akademiach petersburskiej (do 1879 r.) i monachijskiej (w latach 1880-82). Malował obrazy historyczne i batalistyczne pod wpływem Jana Matejki i Józefa Brandta. Tworzył też sceny rodzajowe i portrety,  często oparte na motywach literackich. Wykonywał kopie dzieł znanych  mistrzów. Zajmował się konserwacją obrazów w firmie prowadzonej przez ojca.prowadził  także twórczością literacką.  Po powrocie do kraju wiele malował i   wystawiał w Zachęcie w Warszawie. Wspólnie z bratem Janem Michałem  wykonywał polichromie i obrazy do Kaplicy Matki Boskiej na Jasnej Górze oraz do kościołów w Krasnem i Przesmykach. Ciężka choroba umysłowa wyłączyła go  z czynnego życia. Od 1885 r. aż do śmierci przebywał w Zakładzie Jana  Bożego w Warszawie gdzie zmarł 14 lutego 1917r.   Według informacji otrzymałem niedawno z Jerozolimy  około roku 1880 Leon Epstein zamówił u Wandalina Strzałeckiego  obrazy dla pilickiego pałacu.

  Powrót do spisu treści ↑

O.Witalis Kapuśnik

  Powrót do spisu treści ↑

O.Tadeusz Czerwień

Doc.Maciej Makarewicz

Maciej Makarewicz był znakomitym grafikiem, malarzem, twórcą wielu polichromii i fresków, projektantem witraży, jednym z najbardziej zasłużonych artystów dla polskiej sztuki sakralnej ostatnich dziesięcioleci, a także wybitnym konserwatorem dzieł sztuki. Urodził się w  Krakowie w 1912 roku. Był synem Juliusza Makarewicza i Cecylii z Pawlikowskich. Ojciec był uznanym malarzem i konserwatorem zabytków działającym początkowo we Lwowie a następnie w krakowie. Zasłynął przede wszystkim swymi pracami konserwatorskimi i licznymi odkryciami, w tym takich dzieł jak ruskie malowidła w katedrze sandomierskiej, w kaplicy zamkowej w Lublinie i w kaplicy Świętokrzyskiej przy katedrze na Wawelu,malowideł krużgankach klasztoru Franciszkanów w Krakowie, w klasztorze ojców cystersów w Mogile, w kościele parafialnym w Czchowie i wielu innych zabytków. Kilka kościołów przyozdobił swymi własnymi malowidłami. Malował również obrazy olejne, gwasze i akwarele, ilustrował książki i czasopisma. W domu Makarewiczów często można było spotkać Jacka Malczewskiego, Leona Wyczółkowskiego i wielu innych twórców związanych z krakowskim środowiskiem artystycznym. Synowie Juliusza, Maciej i Jerzy [ur.1907], od dzieciństwa otoczeni byli sztuką i wybitnymi osobistościami z jej świata. Mając lat pięć czy sześć starał się ilustrować bajki opowiadane mu przez ojca. Nic więc dziwnego,że wybrali artystyczne kierunki kształcenia. Maciej uczył się w krakowskim gimnazjum im. A. Mickiewicza a następnie podjął studia na Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, gdzie jego nauczycielami byli Władysław Jarocki, Fryderyk Pautsch, Ignacy Pieńkowski, Karol Frycz i Wojciech Weiss. W 1938 roku uzyskał dyplom. Jerzy został zamordowany przez hitlerowców w 1944 r. Podczas wojny Maciej Makarewicz ukrywał się przed gestapo w parafii w Zielonkach gdzie malował pejzaże oraz martwe natury. Rozpoczął w tym czasie prace konserwatorskie odnawiając freski Ecksteina w kościele oo. Pijarów w Krakowie. 30 sierpnia 1943 przygotował projekt odnowy kaplicy pw. Pana Jezusa Ukrzyżowanego w pilickim kościele parafialnym. Projekt polichromii kaplicy i prezbiterium został zatwierdzony przez Diecezjalną Komisję Artystyczno—Budowlaną 7 lipcu 1944r. Po wojnie powrócił do pracy na ASP. W latach 1946-1949 pracował jako asystent Zbigniewa Pronaszki na wydziale malarstwa. W marcu 1948 roku powstał w Krakowie Klub Artystów, który zespolił twórców różnych dziedzin: literatów, architektów, muzyków,krytyków sztuki, malarzy a wśród nich Macieja Makarewicza, który wziął udział w zorganizowanej w Krakowie w 1948 roku przez Klub Artystów Wystawie Sztuki Nowoczesnej. W tym samym roku wykonał w Zielonkach projekt polichromii w miejscowym kościele. Związał się z Wydziałem Grafiki, gdzie prowadził pracownię plakatu. W latach 1959 – 1961 kościół Szczepanowie otrzymał nową polichromię jego autorstwa. W nawie gotyckiej świątyni poświęcono ją tematyce 1000 – lecia chrześcijaństwa w Polsce, a w prezbiterium św. Marii Magdalenie, zaś w nowym kościele wydarzeniom z życia św. Stanisława i innych polskich świętych. W 1963 roku wykonał w Makowie Podhalańskim polichromię wyrażającą tematykę 15 tajemnic różańca świętego. W latach 1963-1968 stworzył rozety, witraże Drogi Krzyżowej, witraże w prezbiterium oraz tzw. witraże milenijne i polichromię w kościele św. Stanisława BM w Czeladzi. Niestety, w latach 90. XX w. niezwykłe stacje Drogi Krzyżowej w nawach bocznych Makarewicza zostały zamalowane. W 1966r. stworzył w Pacanowie Drogę Krzyżową namalowaną na miedzianej blasze a w rok później pięć obrazów w kasetonach w sufitu kaplicy św. Anny przedstawiających sceny z życia świętej. W latach 1968-1972 był dziekanem tego wydziału. Przez długi okres czasu był kierownikiem artystycznym Polskich Wydawnictw Muzycznych w Krakowie gdzie zajmował się grafiką artystyczną oraz użytkową. Spod jego ręki wyszły okładki partytur Pendereckiego, Biarda, ilustracje do Halki, Toski czy pieśni ludowych. Ilustrował także książki muzyczne dla dzieci. Tworzył licznie ilustracje do rozmaitych wydawnictw a przede wszystkim uprawiał grafikę autorską, w której wypowiadał się w zakresie wspomnień wojennych i wizji ludzkiej egzystencji. Wniosek o profesurę zaakceptowany przez Senat ASP utknął w Komitecie Miejskim PZPR  i nigdy już profesury nie otrzymał. Odszedł na emeryturę w 1977 r. w wieku 65 lat. W 1999 roku w Pałacu Sztuki w Krakowie, od grudnia 1999 do lutego 2000 r., pokazano na wielkiej wystawie część jego dorobku. Po przejściu na emeryturę przeprowadzał konserwacje polichromii w szeregu kościołów między innymi konserwował kaplicę Kochanowskich w Zwoleniu. W podkrakowskiej Skale stał i malował na rusztowaniu w roku 1986 mając 74 lata! Zmarł 1 września 2009 roku. Pochowany został na Cmentarzu Rakowickim.

 

Wykorzystywał najrozmaitsze techniki: tusz, kredki, temperę, oleje, gwasze, akwarele. Czuł świetnie specyfikę twórczości wielkoformatowej w obiektach kościelnych, wkomponowanie projektu w wymiary wcześniej wykonanych okien, dostosowanie do wystroju obiektu, uzależnienie doboru barw od decydującego o świetlistości i grze barw intensywności słonecznego naświetlenia, rozplanowania podziału kwater i ołowiowych ramek, który nie rozrywałby kompozycji. Rysował i malował olbrzymie kartony w proporcjach 1:1.Efektem jego działalności na polu sztuki sakralnej, przez wszystkie lata pracy a także po przejściu na emeryturę, jest ponad sto realizacji witraży według jego projektu, kilkanaście dużych polichromii i fresków, liczne obrazy o tematyce religijnej i drogi krzyżowe.

Twórczość Macieja Makarewicza przez swoją różnorodność tematyczną i techniczną wymyka się prostym ocenom i klasyfikacjom. Próbując określić stylistykę, w jakiej tworzył, należy odwoływać się do poetyki surrealizmu, koloryzmu reprezentowanego przez mnogość barw będącą metaforą radości tworzenia, a także do abstrakcji. Jako jeden z pierwszych twórców odkrył siłę dziecięcego przekazu i w całej swojej działalności artystycznej odwoływał się do niej. Jego polichromie czy freski charakteryzują się swobodą twórczą, dynamiką i przywodzącym na myśl barok nadmiarem rozwiązań. Jego realizacje sakralne były dodatkowo wzbogacone o element liryczności i bajkowości. W jego pracach małoformatowych – ilustracjach, akwafortach i gwaszach widać dążenie do poetyckiej metafory obrazu. Krytycy zarzucali mu najczęściej brak dyscypliny formalnej, przejawiający się w nadmiarze rozwiązań kompozycyjnych i swobodzie.

1942; Portret Lidii Zamkow;olej, płótno;75 x 70 cm,

 

1948:Samoloty, papier, gwasz; 21 x 29,8 cm

1948; Kompozycja; papier, gwasz, akwarela, olej; 18,20x28,60 cm

1950; Zatoka;olej na sklejce; 39,5 x 40 cm,

1953; Spotkanie po ośmiu latach; olej na sklejce; 39,5 x 40 cm,

[ok.1956] Matka Boża Tłuczańska. Kopia oryginału, który spłonął raz z kościołem w 1943 r.

Obraz znajduje się w głównym ołtarzu kościoła parafialnego w Tłuczaniu

1962; pułap II-go stopnia; akwaforta, papier; 32,5 x 29,5 cm;

1962; Flagi spadają w nocy; akwarela, akwatinta, papier;32 x 28,5 cm

Hucułki przy płocie;olej/sklejka; 73 x 58,5 cm

Kogut; akwaforta, papier; 25 x 32 cm;

Martwa natura;olej, sklejka; 59 x 46 cm;

Wzloty; olej, płyta;62 x 76 cm;

 

 

 

 Powrót do spisu treści ↑

 

Zofia Pustułka

Urodziła się w Kleszczowej 4.4.1932 r. gdzie rodzice prowadzili gospodarstwo i młyn. Ukończyła szkołę sióstr urszulanek w Rybniku. Pracowała jako księgowa w Zakładach Sprzętu Elektroinstalacyjnego w Wierbce. Ukończyła Wyższą Szkołę Ekonomiczną w Katowicach. W 1980 r., po przejściu na emeryturę, zajęła się malarstwem.W 1986r. uczestniczyła w pierwszym plenerze w Ustroniu. Od 1990r. związana była z pracownią Piotra Naliwajki w MDK w Chorzowie-Batorym. Współpracowała z Centrtum Kultury w Mysłowicach i Stowarzyszenia Twórców Kultury Zagłębia Dąbrowskiego. W latach 1999-2001 była przewodniczącą tego stowarzyszenia. Była członkiem Stowarzysznia Tworców Sztuki w Katowicach i Fundacji Sztuki Osób Niepełnosprawnych w Krakowie. W latach 1996/7 ukończyła instruktorskie warsztaty plastyczne dla osób niepełnosprawnych zorganizowane przez Centrum Inicjatyw Społecznych przy Politechnice Gliwickiej otrzymując dyplom instruktora zajęć plastycznych. W latach 2001/2 pod kierunkiem prof. Wiktora Zina ukończyła roczne studium wiedzy o sztuce dla o niepełnosprawnych przy Politechnice Krakowskiej. W roku 2009 została odznaczona przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Odznaką Honorową „Zasłużony dla Kultury Polskiej”. Uczestniczyła w około 180 wystaw zbiorowych w tym 25 międzynarodowych. Byly to m.in. poplenerowe wystawy Katowice 1986, Lublin 1987, Wągrowiec 1988, 1992, 1993, 1994. Wystawiała m.in. w Szczecinie, Będzinie, Sarbinowie, Jastarni, Zielonej Górze i Chorzowie. Na ogólnopolskiej wystawie w Poznaniu zdobyła II nagrodę w skali kraju. Miała również 25 wystaw indywidualnych, m.in. w Katowicach w 1990r. Była laureatką kilku nagród ogólnopolskich. Zmarła w roku 2009.

Kościół św.Piotra i Pawła w Pilicy. Zbiory prywatne

Wierbka-Maleszyna. Młyn Pustułków. Zbiory prywatne

 Nasze Sprawy 70/2004

 

Gość Katowicki 30/2007

- Nie wiem, czy bardziej jestem ekonomistką, czy artystką. Zawód ekonomisty wykonywałam przez całe życie, jednocześnie przez cały czas czułam się artystką - mówi Zofia Pustułka. W galerii "Pod sufitem" filii katowickiej Miejskiej Biblioteki Publicznej przy ul. Rybnickiej do 7 marca można oglądać jej obrazy.
Zofia Pustułka ma już na koncie 17 wystaw indywidualnych i ponad 100 zbiorowych. Jej przygoda z malarstwem zaczęła się 20 lat temu, kiedy przeszła na rentę. - Początkowo to była raczej zabawa. Naprawdę świadomie tworzę od ok. 16 lat. Uwielbiam malować kwiaty, które pozostały w mojej wyobraźni jeszcze z dzieciństwa, architekturę wiejską, szczególnie z mojej rodzinnej Wierbki nad Pilicą, i kościoły. Ostatnio ujawnił się we mnie także wątek religijny - opowiada Pustułka. Na wystawie można podziwiać trzy obrazy z tego cyklu: św. Kingę, św. Brygidę i Jezusa.
Malarka przyznaje, że choć cieszy ją powodzenie obrazów u odbiorców, to jednak niechętnie się z nimi rozstaje. - Także dlatego, że trudno potem pozbierać rozproszone po świecie obrazy w jedną wystawę. Wiele z nich mogłabym sprzedać praktycznie od ręki, ale trochę mi żal, więc staram się zatrzymać je przy rodzinie - mówi Pustułka. - Ale przyznaję, że ucieszyłam się, kiedy w grudniu trzy z nich sprzedały się po wystawie w jednej z krakowskich galerii - dodaje.
Malarka zamierza zająć się w najbliższym czasie malowaniem ludzi. Uważa, że bez tego jej malarstwo byłoby niepełne. - Urodziłam się artystką, ale moje życie ułożyło się tak, że o tym zapomniałam. Przez lata marzyłam, żeby tworzyć, ale nawet w marzeniach nie myślałam, że będę malować. Chciałam pisać. Zmieniłam jednak zdanie i nie żałuję - wspomina Pustułka.

[Dziennik Zachodni 2004]

 

 

 Własnym Głosem. Listopad 2009

 

 

 

Jurgów - Góra Niegowonicka. 2001. Obraz olejny na płótnie. Muzeum Śląskie w Katowicach

Tatry - Słowacja. 2007. Obraz olejny na płótnie. Muzeum Śląskie w Katowicach

 Matka  Boża Piekarska wśród familoków. 2006. Obraz olejny na płótnie. Muzeum Śląskie w Katowicach

Skansen w Chorzowie. Chata bogtego chłopa. Zbiory prywatne

Konstantynów. Świątynia Ognia. Zbiory prywatne

 Powrót do spisu treści ↑

 

Kazimierz Milejski

Mieszka w Kleszczowej. Jest samoukiem. Maluje od trzydziestego roku życia. Jak sam przyznał, zaczynał od malowania zwykłymi technicznymi farbami olejnymi! W jego domu na każdym kroku można spotkać obrazy malowane na płótnie i bezpośrednio na ścianach.

 

Skał Miłości nad Wartą koło Mstowa

Pieskowa Skała

Klasztor w Wancerzowie

Spływ Dunajcem

Ojciec Pio

George Bush

Jan Paweł II

Kościół pw.św.Jana Chrzciciela i św.Jana Ewangelisty namalowany na ścianie klatki schodowej

Kolejne sceny zdobiące ściany klatki schodowej

klasztor na Jasnej Górze namalowany na ścianie klatki schodowej

 Powrót do spisu treści ↑

Kazimierz Krupa

Ur. 16 stycznia 1934r. W 1954r. ukończył kurs ujeżdżaczy w Zakładzie Treningowym Stacji Ogierów w Kwidzynie. W tym czasie kierownikiem Zakładu Treningowego był wybitny szkoleniowiec, przedwojenny instruktor grudziądzkiego Centrum Wyszkolenia Kawalerii, trener ekip olimpijskich w 1924,1928r. I 1936r. mjr Leon Kon uznawany za duszę ówczesnego jeździectwa polskiego. jeden z współzałożycieli Polskiego Związku Jeździeckiego. Kazimierz Krupa pracował jako koniuszy w Stadninie Koni w Udorzu.W 1965r. Uzyskał tytuł mistrza w zawodzie rolnik -hodowca koni. Brał udział w zawodach konnych – Wielka Pardubicka, Służewcu i Janów Podlaski. Po przejściu na emeryturę zamieszkał w Pilicy-Biskupicach gdzie zarządzał filią stadniny w Udorzu. Zmarł w 1991 roku. Oprócz koni wielką Jego pasją było malowanie. Namalował dziesiątki obrazów olejnych przedstawiających pejzaże, martwe natury i zabytki architektoniczne.

Pałac w Pilicy

 

 Powrót do spisu treści ↑

Antoni Hanusz

Andrzej Oleś, przedwojenny wojewódzki konserwator sztuki i kierownik Oddziału Sztuki w Urzędzie Wojewódzkim w Kielcach w swoich „Dziennikach Konserwatorskich” zanotował:

6 VII 1942, mówił mi p. Rych, że kościół drewniany św. Piotra w Pilicy - malował przed 30 laty artysta malarz Antoni Hanusz, który wówczas u niego mieszkał. W polichromii kościoła wzorował się na kościołach podhalańskich. Przedtem kościółek był tylko bielony. Bardzo stara rzeźba - Chrystus na krzyżu w ołtarzu.

Antoni Hanusz urodził się w Bolechowie, prawdopodobnie w 1855 roku. W latach 1880-1890 studiował w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych. Ożenił się z Marią (1848-1916), z którą miał dwoje dzieci. W 1892 roku złożył propozycję wystawienia swoich obrazów: „Chrystus w Ogrójcu”, „Głowa cyganki” oraz „Dworek” na wystawie Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych we Lwowie. W kościołach archidiecezji krakowskiej -św. Mikołaja w Białym Kościele oraz Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Korzkwi- odnaleziono dwa dzieła o identycznej kompozycji przedstawiające św. Antoniego Padewskiego z Dzieciątkiem, namalowane przez niego na przełomie XIX i XX wieku ¹. W Białym Kościele obraz znajduje się na zasuwie w południowym ołtarzu bocznym, wykonanym przez Pawła Turbasa w czwartej ćwierci XIX wieku. Być może obraz w kształcie stojącego prostokąta zwieńczonego łukiem nadwieszonym, zamówiono podczas budowy ołtarza. Święty Antoni, ubrany w brązowy habit franciszkański, ukazany jest do wysokości trzech czwartych, zwrócony w swoją prawą stronę z Dzieciątkiem Jezus na prawym ręku. W prawym dolnym narożu słabo czytelna sygnatura „A. HANUSZ / 1[?]”. W Korzkwi obraz znajduje się w ołtarzu bocznym po stronie ewangelii ².

Św.Antoni Padewski w Białym Kościele

Wnętrze kościółka pw. św.św. Piotra i Pawła w Pilicy

---

 

 Powrót do spisu treści ↑