Rozenzaftowie

[Rosenzaft, Rosensaft, Rozensaft]. Mosze Szmuel Rozenzaft urodził się w Pilicy w 1835 r. (zm. 1908). Był wybitnym znawcą Tory, zwolennikiem cadyka Icchaka Maiera Altera, Pierwszego Rebe, założyciela chasydzkiej dynastii Ger (z Góry Kalwarii), Ożenił się z Mindlą Marią (ur.1837). Ze związku tego w Pilicy urodzili się synowie: Michel (1855); Bunem(1859); Menachem Mendel (ur. 28 lutego 1864); Icek (1866); Judka (1870). Córkami Mosze i Mindli były: Sora (1860); Hadasa (1862-1863); Rochla (1954) Fraida (1867-1869) Laia (1857). Menachem otrzymał tradycyjne wykształcenie w chederze i jesziwie. Już w młodości uważany był za geniusza. Ożenił się z urodzoną 26 marca 1867 r. w Piotrkowie Trybunalskim, Deborą [Dworele, Dwojra] Sapiro [Szapiro], córką znanego z działaności charytatywnej rebe z Będzina Jankele Szapiro (1841-1933) i Chaji. Dworele prowadziła interesy ojca związane z dostarczaniem surowca dla hut szkła. Zmarła 9 kwietnia 1919 i pochowana została w Będzinie. Menachem mieszkał w Będzinie przy ul. Berka Joselewicza 20. Podobnie jak ojciec, był zwolennikiem cadyka Icchaka Majer Altera i modlił się w sztyblu ¹ulokowanym przy tej samej ulicy. Młody reb Mendel Rozenzaft uznany został za wybitnego znawcę traktatu Gemary i wielokrotnie dyskutował z uznanymi autorytetami. Podczas I wojny światowej został wciągnięty w działania społeczne. W czasie okupacji niemieckiej, gdy w mieście panował głód, Reb Mendel rozpoczął swoją działalność na rzecz ubogich w sąsiedztwie, a później rozszerzył ją na wszystkich potrzebujących w całym mieście. Wyjmował z magazynu swego teścia żywność i rozdawał ją biednym. Gdy nadeszła zima, reb Mendel zajął się zbieraniem węgla dla biedniejszej ludności miasta. Kiedy w 1914 r. utworzono komitet i otwarto kuchnię, by karmić biednych chlebem i ciepłym jedzeniem, reb Mendel stał się jego największym działaczem. Wraz z powstaniem organizacji „Dobroczynność” stał się również jednym z pierwszych i najaktywniejszych jej członków. Angażował się w jej rozwój, prowadzący do budowy dużego domu dziecka, w którym znalazły schronienie setki sierot. W mieście nie było żadnej organizacji filantropijnej, w której reb Mendel nie brał by udziału. Był instytucją samą w sobie, bez administratorów i budżetów. Potrafił dotrzeć do zamożnych Bendinerów, prosząc ich o pomoc finansową na cele społeczne i nie spotykał się z odmową. Był bardzo religijny i należał do Agudy, jednak, dzięki działalności społecznej, uczciwości i oddaniu, był ceniony i lubiany we wszystkich kręgach ludności żydowskiej, od syjonistów po lewicowców. Był jedną z najznamienitszych i wielce szanowanych osobistości żydowskich międzywojennego Będzina, filantropem i jednym z najaktywniejszych członków Żydowskiego Towarzystwa Dobroczynnego oraz innych organizacji charytatywnych. Nie lubił, gdy mu się dziękowano, unikał uznania i zaszczytów. Lubił udzielać pomocy dyskretnie, bez niczyjej wiedzy. Wiele rodzin otrzymało pomoc, nie wiedząc, skąd ona pochodzi. Nie chciał zostać liderem społeczności, mimo że Aguda bardzo bardzo chciała go mieć jako oficjalnego przywódcę; czuł, że te zaszczytne stanowiska utrudniłyby jego działalność filantropijną. Dzieci Menachema i Dwojry, wszystkie urodzone w Będzinie, to córki: Lea Justman (22 czerwca 1886); Ruchla Openhajm (1888-ok.1943); Sura (1899-?), Fajgla (1903-1908); Miriam Mindla Tauman (?-?) oraz synowie: Izak Rosensaft (11 listopada 1896); Mojzes (1904-?); Josef Rozenzaft (15 stycznia 1911 -10 września 1975). Menachem zginął 1 siepnia 1943 w KL Auschwitz II-Birkenau. Wojnę przeżył jedynie najmłodszy syn, Josef, który wyskoczył z pociągu jadącego do KL Auschwitz. Trafił do obozu pracy, skąd został ponownie przywieziony do Auschwitz. Pod koniec wojny przebywał w obozie zagłady Bergen-Belsen. Jako jedyny z całej rodziny przeżył wojnę.

Menachem Mendel Rozenzaft

 1 Rodzaj prywatnej bóżniczki, małego domu modlitewnego chasydów, urządzonej w budynku lub jego części, czasami tylko w wynajętej izbie.