Przyłuscy

O Pilicy » Żyli wśród nas » Goście » Przyłuscy

Bronisław Przyłuski

Urodził się 9 lutego 1905 r. w Siemierzu koło Tomaszowa Lubelskiego. Był synem Jana Felicjana i Bronisławy z Wysoczańskich. Przyłuscy przynależeli do herbu Lubicz, zasłużonej dla walki o niepodległość Polski. Uczył się w szkole handlowej w Kielcach i w Szkole Realnej w Krakowie. W 1919r. ukończył Korpus Kadetów w Łobzowie. Maturę zdał w 1923 r. we Lwowie. Od 1923 do 4 października 1925 był słuchaczem Oficerskiej Szkoły Artylerii w Toruniu. 2 października 1925 został mianowany podporucznikiem z 15. lokatą w korpusie oficerów artylerii. Trafił do 7 Dywizjonu Artylerii Konnej w Poznaniu. 15 lipca 1927 awansował na porucznika. W 1929 r. ożenił się z Jadwigą z Arkuszewskich, córka Kazimierza Arkuszewskeigo. W 1930r. urodził im się syn Jan a w 1932r. córka Stefania. Od 1932 do 1935 był instruktorem w Wyższej Szkoły Artylerii i Inżynierii w Toruniu w Toruniu.W 1935 r. mianowany został dowódcą baterii artylerii konnej 14 Dywizjonu Artylerii Konnej w Białymstoku. 1 stycznia 1937 r. został mianowany kapitanem. We wrześniu 1939 roku 14 DAK przydzielono do 9 Pułku Strzelców Konnych, który działał w ramach Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie” generała Kleeberga. Walczył 11 września pod wsią Dmochy i dzień później pod Michałkami. Następnego dnia stoczył bitwę pod Domanowem, gdzie bateria Przyłuskiego straciła kilka dział. Stamtąd została skierowana pod Kock gdzie przeszła przez patrolowaną przez Niemców szosę żelechowską, zmuszając ich do wycofania się ze Stoczka. Zdobyła dwa działa i cztery wozy amunicji. Za tę akcję Przyłuski został odznaczony orderem Virtuti Militari. Oddziały gen.Kleeberga skapitulowały 6 października 1939 r. jako ostatni zorganizowany oddział polski. Przyłuski trafił do oflagu oflagu VII A w Murnau koło Monachium, gdzie otrzymał numer jeniecki 16234. W obozie spędził cały okres wojny. W 1945 r. obóz wyzwolili Amerykanie. 7 lipca dołączył do II Korpusu. Jesienią 1946 r. jego oddział został przeniesiony do Shobdon w Wielkiej Brytanii. W 1949 r. został zwolniony z wojska i wyjechał do Londynu. Zatrudnił się w kuchni  hotelu Grosvenor. W 1951 r. podjął pracę w szpitalu psychiatrycznym. W 1953 r. wygrał konkurs literacki Radia Wolna Europa i rozpoczął wpółpracę z tą rozgłośnią. spółpraca W 1958 r. zrezygnował z pracy w szpitalu i został lektorem i redaktorem działu kulturalnego Wolnej Europy.W 1970 r. wrócił do Londynu. Zmarł 11 kwietnia 1980 r.

Już w wieku 9 lat okazyjnie pisał wiersze – oczywiście bardzo dziecinne. Próbował też tłumaczyć z francuskiego krótkie wiersze zamieszczone w czytance dla drugiej klasy gimnazjalnej. Mając 12 lat napisałem wiersz na imieniny mojego ojca. Przeczytałem go przy kolacji, na której byli zaproszeni goście z okolicy. Goście ci, już pod dobrą datą, wyśmiali mój wiersz. Nie pisałem po nim przez wiele lat”. Podczas słuzby w Poznaniu wygrał konkurs poetycki zorganizowany przez uniwersyteckie Koło Literackie polonistów w Poznaniu. Związał się z Klubem Poetyckim „Prom”, który współtworzył z Witoldem Kapuścińskim, Eugeniuszem Morskim, Herbertem Wojciechowskim i Allanem Kosko. W 1932r. zaczęli oni wydawać pismo 1932 r. pod tą samą nazwą. Pierwsze utwory dotyczyły militariów. W 1932 r. nakładem klubu „Prom” ukazał się pierwszy tomik Przyłuskiego „Badyle” – wiersze o kwiatach i armatach. Z „Promem” był związany do 1939 r. Publikował także w „Skamandrze”, „Ateneum” i „Okolicy Poetów”. W 1935r. wydał w „Promie” tomik „Dalekie łąki”. Wpływ na jego dalszą twórczość miał fakt spotkania w obozie w Murnau wybitnego dramaturga Leona Schillera. Powstał obozowy teatr, którego Przyłuski został aktorem. Wystąpił w 16 sztukach, a do ośmiu pisał teksty. W czasie pobytu we Włoszech zaprzyjaźnił się z Gustawem Herlingiem-Grudzińskim, u którego zatrzymał się wysłany na zjazd organizacyjny sekcji włoskiej PEN-Clubu.Trafił w charakterze instruktora terapii zajęciowej do polskiego szpitala dla umysłowo chorych w Mabledon Park. Leczeni byli w nim polscy żołnierze, którzy walczyli na Zachodzie a ich psychika nie wytrzymała okrucieństw wojny. Był to szpital otwarty. Część chorych w dzień chodziła do pracy, by po niej wracać do szpitala, którego celem było utwierdzanie pacjenta w przynależności do kultury polskiej, a także przygotowywanie do radzenia sobie na emigracji. W 1955 roku w szpitalu wystawiono jego „Pastorałkę Małoszowską”. W tym okresie powstało wiele z najważniejszych jego utworów.Niezwykłym dziełem Przyłuskiego był drukowany w 1949 r. w paryskiej „Kulturze” „Poemat nielogiczny”, który porównywany jest z „Traktatem moralnym” i „Traktatem poetyckim” Czesława Miłosza. W tym samym roku, co poemat, ukazała się wydana w londynie „Obrona mgieł”, określana jako jedna z najdonioślejszych pozycji w poezji polskiej, nie tylko emigracyjnej. Od 1950r pisywał okazjonalnie drobne reportaże i sprawozdania dla rozgłośni radia Wolna Europa. W 1958 r. porzucił pracę w szpitalu i przeniósł się do Monachium gdzie pisał w Radio Wolna Europa audycje z cyklu "Wiadomości kulturalne" i "Kwadrans poetycki". W 1970r. powrócił do Londynu. Współpracował głównie z "Wiadomościami", "Życiem", "Orłem Białym" i "Pamiętnikiem Literackim". Był redaktorem rubryki Przekłady dzieł pisarzy polskich stale przebywających poza krajem w londyńskim „Pamiętniku Literackim”. Był członkiem Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie. W sierpniu 1973 r. został członkiem jury Nagrody "Wiadomości". Po śmierci Przyłuskiego Józef Łobodowski napisał w londyńskich „Wiadomościach”: Bronisław Przyłuski ma już swój własny rozdział w historii poezji polskiej XX-go stulecia, choć na razie w kraju jest całkowicie nieznany. Książka traktująca twórczość Przyłuskiego niewybiórczo ukazała się dopiero 16 lat po szumnie ogłoszonym odzyskaniu niepodległości.

Poezje

  • Badyle (1932)

  • Dalekie łąki (1935)

  • Obrona mgieł (1949, Londyn)

  • Poemat Nielogiczny (1949)

  • Akord (1951, Maubledon Park)

  • Strofy o malarstwie (1953, Maubledon Park)

  • Uprosiłem ciemności (1957, Londyn)

  • Listy z pustego domu (1964, Southend-on-Sea)

  • Pastorałka małoszowska (1951, Londyn)

  • Dramaty (1985, Londyn, wyd. pośmiertne)

    • Czas Pojednany

    • Leon I

W Polsce w 2005r. wydano jego „Wiersze zebrane”.

Nagrody:

  • 1930 I nagroda w konkursie Uniwersyteckiego Koła Literackiego w Poznaniu

  • 1950 Nagroda Katolickiego Ośrodka Wydawniczego "Veritas" za Poemat nielogiczny i Obronę mgieł

  • 1951 Nagroda Poetycka "Wiadomości" [Londyn]

  • 1963 Nagroda Towarzystwa Przyjaciół Teatru w Londynie za Leona I

  • 1965 Nagroda Towarzystwa Przyiaciół Teatru w Londynie za Czas pojednany

  • 1969 Nagroda Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie im. Herminii Naglerowej (za rok 1968) za całokształt twórczości

  • 1972 Nagroda Związku Pisarzy Polskich na Obczyźnie za tom Wiersze

  • 1976 Nagroda Fundacji im. Alfreda Jurzykowskiego w Nowym Jorku w dziedzinie poezji.

 

 

Prof. Jan Stefan Przyłuski.

Urodził się 20 października 1930 w Poznaniu. Był synem poety Bronisława Przyłuskiego i Jadwigi Arkuszewskiej. Wychował się w majątku dziadka, Kazimierza Arkuszewskiego w Pilicy. Studiował najpierw na Politechnice Szczecińskiej, potem na Politechnice Warszawskiej. Był twórcą i wieloletnim kierownikiem Zakładu Technologii Ciała Stałego Politechniki Warszawskiej, dyrektorem Instytutu Chemii Ogólnej i Technologii Nieorganicznej Wydziału Chemicznego. Był pionierem i organizatorem badań interdyscyplinarnych w technologii ciała stałego i elektrochemii stosowanej. Prace Przyłuskiego dotyczyły przede wszystkim technik wytwarzania i modyfikacji materiałów objętościowych, cienkowarstwowych (tworzywa, metale, stopy metali), tlenków, polimerów przewodzących, kompozytów. Był prezesem Polskiego Towarzystwa Galwanotechnicznego. Zmarł 23 lipca 1998 w Warszawie. Odznaczony był Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski i Medalem Komisji Edukacji Narodowej . W 1975r. został wyróżniony medalem na IV Salon International de Invention et des Techniques Nouvelles w Genewie.

Grób J.Przyłuskiego na Powązkach