Powstańcy styczniowi
O Pilicy » Żyli wśród nas » Wojskowi i powstańcy » Powstańcy styczniowi
Franciszek Banach
Piliczanin. Zesłany na Sybir. Innych informacji brak.
Wincenty Borzętowicz
Urodził się w 1829 r. w Kurozwękach. Imię zakonne -Ludwik. Po przyjęciu święceń kapłańskich przebywał w Stopnicy i Pilicy [1853 – 1857] jako wykładowca teologii mistycznej dla kleryków prowincji oo. reformatów. Pełnił później różne funkcje w Kazimierzu n. Wisłą i w Chełmie Lubelskim, gdzie w 1862 r. wstąpił do organizacji narodowej. W tym samym roku został przeniesiony do Sandomierza, a w chwili wybuchu powstania znajdował się w Stopnicy, skąd udał się do powstania jako kapelan oddziału Apolinarego Kurowskiego.
Dziembowski Józef
Urodzony w Pilicy 7 marca 1833 r. Syn szewca Piotra i Marianny z Góreckich. Z zawodu szewc. Zmarł 1 lutego 1923 w Zawierciu.W wykazach powstańców wymieniany jest również jako Dembowski.
Dowbór Leon
Farbiarz. Przybył do Ojcowa 2 sierpnia 1863. Przydzielony do konnicy w Ojcowie.
Dreszel Leopold
Urodzony w roku 1840. Górnik. Służył w pierwszym oddziale 3 plutonu w Ojcowie.
Ks.Błażkiewicz w monografii Pilicy wymienia wśród uczestników powstania styczniowego nieznanego z imienia Dynerowicza. W wydawnictwie "Ssyłka uczastnikow polskogo wosstanja 1863-1864 godow..." wymieniony jest Jacenty Genorowicz, syn Ignacego, urodzony około 1826 roku w Pilicy... Za przynależność do organizacji rewolucyjnej wysłany na zesłanie do guberni Archangielskiej do m.Mezeń pod ścisły nadzór policyjny. 5 wrzesnia 1864 przybył do Mezenia. Otrzymywał 15 kopiejek dziennie na wyżywienie i 1 rubel 50 kopiejek miesięcznie na kwaterę.
Wg pilickich ksiąg parafialnych Jacenty Dynerowicz urodził się 16 sierpnia 1829 jako syn płóciennika Ignacego i Julianny z Mazurkiewiczów. Żonaty był z Kamilą Palewicz [Paulewicz?], z którą miał pięcioro dzieci [Antoni, Józef, Franciszek, Jan...]
Figiel* Maria
Właścicielka zakładu powroźniczego w Biskupicach. W jej zakładzie szyto mundury i bieliznę dla powstańców.
*Według p.Marka Kubiczka:"...wydaje mi się ,że powinna nazywać się Fihel. Jest to mój przodek [W rodzinnej genealogii występuje Ludwika z domu Fihel] i takie nazwisko jest na starych zdjęciach..."
Gomułka Jakub
W swojej kuźni w Biskupicach oprawiał powstańcze kosy i sztylety.
Gruszczyński Michał Hieronim
Pochodził z Dobrej. Furmanką przewoził rannych powstańców do szpitali, dowoził do obozów powstańczych w lasy Małogoszczy broń, amunicję, odzież i żywność.
Jagielski Józef
Urodzony ok.1833r. Kotlarz. Figuruje w „Wykazie mieszkańców Królestwa Polskiego oddanych do wojska za udział w postaniu guberni radomskiej”.
Jurnicki Piotr
Urodził się około 1839 r. Siodlarz. Figuruje w „Wykazie osób zbiegłych z powiatu olkuskiego do oddziałów powstańczych w czerwcu 1863 roku”.
Juszczyński Jan
Urodzony około 1842 r. Z zawodu szewc. J.Liszka powołując się na H.Błażkiewicza i dokumenty archiwalne podaje,że Juszczyński służył w 1 plutonie 1 dywizjonu kosynierów w Ojcowie. H.Błażkiewicz powołując się na te same dokumenty wymienia 1 oddział 2 plutonu.
Kamiński Antoni
Szewc. Służył w I plutonie 1 dywizjonu kosynierów w Ojcowie.W metrykach pilickiej parafii znajduje się akt urodzenia Antoniego Kamieńskiego, urodzonego 1 czerwca 1843, syna rzeźnika Ludwik i Tekli z Nowickich, którego rok urodzenia zgadza się z wiekiem podanym w dokumentach.Figuruje w Wykazie osób zbiegłych...
ks.Kędrawski Józef
Urodził się w roku 1832. 29 kwietnia (11 maja) 1867 r. gubernator z Piotrkowa powiadomił Komisję Rządową Spraw Wewnętrznych i Duchownych , że ksiądz Józef Kędrawski, proboszcz z Kidowa, który będąc oskarżonym o branie udziału w ruchach powstańczych, umknął zagranicę, obecnie wrócił. Przekroczywszy ukradkiem granicę w Czeladzi, zjawił się u burmistrza tego miasteczka, a ten odesłał go do Wojenno-Śledczej Komisji. Komisja ta 23 maja (4 czerwca) 1867 r. doniosła, że ks. Kędrawskiemu zostało dowiedzione, że był obecny przy powieszeniu przez powstańców 2 ludzi i nie doniósł o tym miejscowym władzom rządowym. Rozważywszy to wszystko namiestnik Królestwa Polskiego pozbawił go probostwa na dwa lata. Ks.Kędrawski zmarł w roku 1912.
Bracia Kolańscy
ze Smolenia. Innych danych brak.
Kazimierz Klimczak
włościanin z Wierzbicy, zesłany był na Sybir, skąd powrócił po 21 latach pobytu tamże
Urodził się w Pilicy 22 listopada 1828r. jako syn Wawrzyńca i Julianny z Czaykowskich. W latach 1858-1859 był pisarzem urzędu pogranicznego w Wejwerach. Od 30 czerwca 1859 był pisarzem urzędu gubernatorskiego w Płocku z przeznaczeniem do czynności w Pocztamcie Warszawskim. Od 1 stycznia 1861 pisarz urzędu pogranicznego w Częstochowie. Od 1 stycznia 1862 ponownie pisarz Pocztamtu. Od 1 lipca 1862 pisarz Pocztamtu z pensja roczną 200 rs. Od 1 grudnia 1862 pomocnik buchaltera Zarządu Okręgowego Poczty. Od 21 stycznia 1863 pomocnik buchaltera Pocztamtu Warszawskiego. Stopień wojskowy w powstaniu – organizator. Oddalony ze służby 10 listopada 1863 za przystąpienie do powstania styczniowego, podczas którego przesyłał prasę i korespondencję powstańczą na trasie Warszawa-Petersburg. Skazany na karę śmierci, którą zamieniono mu na zesłanie na Sybir. Ułaskawiony, powrócił do kraju. Żył jeszcze w roku 1919. Po odzyskaniu niepodległości został mianowany na stopień oficerski.
Kramarski Michał
Szewc. Michał Kramarski urodzony 23 września 1840 roku. Syn szewca Franciszka i Maryanny z Kosowskich . Figuruje w „Wykazie osób zbiegłych...”
Ks.Kubacki Ignacy
Urodził się w1840 r. 2 marca 1864 r. został skierowany ze Staromieścia na probostwo do Pilicy na miejsce aresztowanego ks.Wacowskiego i sam wkrótce został aresztowany W roku 1865 zapłacił 100 rubli kary za to,że w niewłaściwy sposób upominał Katarzynę, katoliczkę, pannę, która wychodziła za prawosławnego, Teodora Sapimowa, szeregowca pułku witebskiego. 10(22) sierpnia 1876 kiedy ks.Kubacki pełnił obowiązki proboszcza parafii Krasocin [pow. Włoszczowa] generał gubernator nałożył na niego karę za to, że nie zastosował się do wszystkich przepisów dotyczących odprawiania nabożeństwa galowego za dom panujący. Z wyjaśnień gubernatora kieleckiego datowanych 24 lutego 1879 r. wynika, że 14(26) listopada 1878 r. wierni na których intencje była odprawiana msza trzymali świece zapalone i pogasili je przy końcu nabożeństwa nie czekając na modlitwy za dom panujący. Ks. Kubacki co prawda nie polecił tego zrobić ale ponieważ nie uprzedził parafian jak się maja zachować otrzymał surowe upomnienie generalnego gubernatora z ostrzeżeniem aby na przyszłość był bardziej uważnym w pełnieniu swoich obowiązków.
Łuczkiewicz Jan
Urodzony 10 maja 1837 w Pilicy. Syn ślusarza Franciszka i Reginy z Tomasów Mieszczanin. Był żandarmem wieszającym. Powieszony w Pilicy 13 listopada 1864 roku
W niektórych wydawnictwach błędnie wymieniany jako Uczkiewicz. Figuruje w „Wykazie osób zbiegłych...”
o.Michalski Jan Grzegorz
Urodził się w 1828r. Od 25 VIII 1863r. był gwardianem klasztoru oo. reformatów z Pilicy. W 1864 roku władze rosyjskie aresztowały go w Pilicy. Za kazania podburzające został oddany pod ścisły dozór policji i zesłany czasowo do m.Czuchomy a stamtąd przeniesiony do Kołogrywu w guberni kostromskiej. Przebywając w Kołogrywie o.Michalski na swe utrzymanie pobierał od rządu 15 kopiejek dziennie na życie i 1 rubel 50 kopiejek na mieszkanie a 5 czerwca 1864 otrzymał na ubranie 21 rubli 23 i pół kopiejki. W jakiś czas potem ,gdy został zwolniony z dozoru, przeniósł się do guberni saratowskiej gdzie pozostawał do 1900 r. W 1901r. ,po amnestii, przyjechał do Warszawy po 36 latach pobytu poza krajem. Zamieszkał w Kurozwękach gdzie zmarł w roku 1909.
Morycz [imię nieznane]
Mieszkaniec wsi Przychody. Innych danych brak.
Nowakowski [imię nieznane]
Mieszkaniec Kleszczowej. Innych danych brak.
Obarski Mikołaj
Urodzony ok. 1835 r. Szewc. Służył w 1 plutonie 1 dywizjonu kosynierów w Ojcowie.
Reformata z pilickiego klasztoru.
W miasteczku Będzinie parafia 6000 dusz licząca została zupełnie bez posług duchownych gdyż księdza Czerniańskiego plebana i księdza Piotra Orzechowskiego zakonnika z klasztoru OO.Reformatów w Pilicy, zastępującego miejsce wikarego, aresztowano i wywieziono do Piotrkowa, kościół jest zamknięty, dzieci bez chrztu, umierający bez sakramentów, tem więcej, że w okolicznych parafiach, jak w miasteczku Czeladzi,także księży poaresztowano i wywieziono.
Został skazany na śmierć. W lipcu 1863 roku został przewieziony przez Karolinę Ostaszewską do Więcławic a potem do Krakowa gdzie pozostał w tamtejszym klasztorze oo. Reformatów.
Piernikarski Jan
Urodzony w roku 1840. Sukiennik . Służył w pierwszym oddziale 3 plutonu w Ojcowie.
Pietrusiński Grzegorz
Urodzony około 1841 r. Służący. Figuruje w „Wykazie osób zbiegłych...”
Pietruszewski Grzegorz
Urodzony ok.1835r. Stolarz. Służył w I plutonie 1 dywizjonu kosynierów w Ojcowie.
Piotrowski Jan
Urodzony ok.1842 r. Służył w I plutonie 1 dywizjonu kosynierów w Ojcowie
Podolski Edward h.Nałęcz
Urodzony w 1835 r. Uczył się w seminarium kieleckim. Wikariusz w Pilicy. Był naczelnikiem w Pilicy mianowanym z ramienia Rządu Narodowego. Po denuncjacji uszedł do Galicji.
...skąd wyjechał do Rzymu na wyższe studia. Wróciwszy do Lwowa tamże do końca życia swojego przebywał. Zmarł w 1920 r. jako prałat i proboszcz parafii św. Marcina. Od 1871 do co najmniej 1883 r. był wydawcą i redaktorem "Przeglądu Lwowskiego". Później czasopismo to wydawane było przez jezuitów jako „Przegląd Powszechny”. W 1902 r. został mianowany kanonikiem honorowym lwowskiej rzymsko-katolickiej kapituły metropolitalnej. Był inicjatorem powrotu do Lwowa kapucynów co nastąpiło w roku 1903.
W katalogu "Powstanie Styczniowew zbiorach nowojorskiejFundacji Rodzinnej Blochów" znajduje się zdjęcie srebrnego szkaplerza z wizerunkami św. Krzysztofa na rewersach medalionów i Matki Boskiej Poczajowskiej i św. Edwarda na awersach. Część elementów wykonana jest ze złota i emalii. Prawdopodobnie należał on do ks. Edwarda Podolskiego.
Rajchel Ferdynand
Mieszczanin. Powstańczy żandarm-wieszatiel. Urodzony 19 stycznia 1841 roku w Pilicy. Syn rzeźnika Kajetan i Antonina z Drążkiewiczów. Żonaty z Marianną ze Śniadkowskich, córką Wincentego i Józefy z Dynerowiczów. 20 października 1861 ze związku tego urodziła się córka Wiktoria.
Moskale schwytali go wraz z Rychterem, pędzili ludzi na plac wokół stodół pod klasztorem i sprowadzili księdza. Kozacy utworzyli ścieżkę szpalerowa i bili kijami przechodzących powstańców, później ich powieszono. Ciała złożono w dole za ogrodem Otrębskich, dół zasypano a żołnierze rosyjscy przemaszerowali po nim parokrotnie równając ziemię.
W literaturze i w ówczesnej prasie podawane były różne daty egzekucji co wynikało z użycia różnych kalendarzy -gregoriańskiego lub juliańskiego.
Na mocy wyroku sądu wojennego, powieszony w Pilicy 29 lutego 1864 roku.
15.02.1864 został powieszony w Pilicy.
W księgach parafialnych znajduje się akt zgonu:
Działo się w Pilicy dnia szesnastego marca 1864 roku o godzinie dziesiątej rano. Stawili się Franciszek Kubiczek lat trzydzieści i Franciszek Musiałowski lat trzydzieści dwa liczący, obu mieszczanie w mieście Pilicy osiadli i oświadczyli że w dniu dzisiejszym o godzinie dziesiątej rano za wyrokiem przez Sąd Wojenny na śmierć skazany został Franciszek Rajchel lat dwadzieścia trzy majacy – syn rodziców niepamiętnych, pozostawił owdowiałą żonę Maryannę z Śniadkowskich Rajchlową- po odbytej egzekucji na Ferdynandzie Rajchlu - akt ten stawającym przeczytany i przez nas tylko podpisany został. Bo obecni pisać nie umieją.
Wymieniony w akcie zgonu świadek Franciszek Kubiczek nie jest tożsamy z powstańcem Franciszkiem Kubiczkiem.
W roku 1866 wdowa Marianna Rajchel wyszła za mąż za pochodzącego ze wsi Landorf w cesarstwie austriackim a zamieszkałego w Sławniowie przy fabryce kortu wdowca Franciszka Rychtera.
W ówczesnej prasie a także w późniejszych wydawnictwach podawana była różna pisownia nazwiska np. Rechel lub Rajchet.
Ślipiński [imię nieznane]
Brak bliższych danych.
Wieczorkowski Józef
Urodzony ok.1840 r. Papiernik. Służył w pierwszym oddziale 3 plutonu w Ojcowie.
Wodzyński [imię nieznane]
Był naczelnikiem w Pilicy mianowanym z ramienia Rządu Narodowego. Pomimo poszukiwań nie udało się ustalić innych informacji o tej postaci. W opisie potyczki pod Łazami zamieszonym w krakowskim „Czasie” czytamy:
Poległ także śmiercią walecznych p.Henryk Wodzyński, dzielny obywatel z okolicy.
Nie udało się ustalić czy to jedynie przypadkowa zbieżność nazwisk.
Wulf Rudolf
Włościanin z Dobrakowa. Figuruje w „Wykazie osób zbiegłych...”
Wyrodek Jan
Mieszczanin. Urodzony 21.06.1839 w domu nr 20 na Zarzeczu. Syn włościanina Antoniego i Tekli z Marcinkiewiczów. Figuruje w „Wykazie osób zbiegłych...”
Jan Władysław Zajączek urodził się w Kętach w roku 1840. W latach 1860-1861 studiował filozofię w klasztorze krakowskim a wroku 1862 rozpoczął tam studia teologiczne i został wyświęcony na kapłana. Na kapitule w roku 1864 w Stopnicy został mianowany kaznodzieją. Po powstaniu pracował w klasztorach małopolskich. W roku 1892 został gwardianem w Wieliczce.
Gdy mieszkałem w Pilicy, w końcu 1861 roku jako diakon jeździłem z opłatkami po okolicznych dworach. Ponieważ poznałem te okolice użyto mnie później do przewożenia rozkazów Rządu Narodowego. Raz były polecenia ustne. Drugi raz piśmienne rozkazy. Te ostatnie trzeba było dobrze chować. W jednym wypadku zaaresztowały mnie wojska rosyjskie i zrewidowały bardzo szczegółowo. Żołnierze popruli szwy w kapturze, poodrywali uszy u butów ale mnie puścili bo nic nie znaleźli. A faktycznie wiozłem rozkaz zaszyty w pasku rzemiennym przy sprzączce.
O. Zajaczek zmarł w roku 1910 w krakowskim szpitalu.