Piotr z Bnina Opaliński herbu Łodzia
O Pilicy » Właściciele » Inni właściciele » Piotr z Bnina Opaliński herbu Łodzia
Urodził się ok. 1480r. Był synem Piotra, kasztelana lędzkiego i Anny Zbąskiej. Studiował na uniwersytecie w Bolonii. W 1500 r. uzyskał kustodię poznańską i do 1509r. występował z tym tytułem jednak wyższych święceń nie przyjmował. W r. 1508 wziął udział w wojnie z Moskwą. W 1518r., jeszcze przed przybyciem oficjalnego poselstwa polskiego, witał w Ołomuńcu nadjeżdżającą Bonę,. Zdobył jej względy obiecując zwrócenie kosztów podróży całemu jej orszakowi. Nie wywołalo to zachwytu króla. Pod koniec 1519r. zawarł związek małżeński z Jadwigą Tęczyńską, wdową po Adamie Kurozwęckim, dziedziczką znacznych włości w Małopolsce. W tym samym roku został mianowany generalnym poborcą ceł w Wielkopolsce. Był nim przez osiem lat. Z dokonanego W 1520r. w podziale majątku z braćmi dostał wsie: Radlin, Kąty, Wilkowyja i Uszczonow w pow. pyzdrskim oraz części Wielkiej i Małej Łęki w pow. kościańskim. Od 1521r. dzierżył Śrem. W latach 1527–47 dzierżawił miasto Stawiszyn z okolicznymi wsiami. W maju 1528 ruszył w poselstwie do Pragi do króla Ferdynanda I i do Ratyzbony na sejm Rzeszy gdzie miał załagodzić napięcie w stosunkach polsko-habsburskich. Wyjeżdżając nosił tytuł kasztelana międzyrzeckiego. Po powrocie otrzymał jednak kasztelanię od międzyrzeckiej niższą co sugeruje, że dla podniesienia rangi posła, dokonano pospiesznej nominacji, którą trzeba było cofnąć. W r. 1529, za wstawiennictwem królowej Bony, został mianowany kasztelanem lędzkim. W tym samym roku Zygmunt August został wybrany na króla, jego nauczycielem został doktor obojga praw, wykładowca literatury i języka greckiego na Akademii Krakowskiej, pisarz królewski Giovanni Silvio de Mathio z Palermo, znany jako Iohannes Silvius Siculus Amatus. Wychowawca miał dbać o rozwój umysłowy i kształtowanie cnót królewicza a prowadzenie się Siculusa budziło wiele zastrzeżeń. Ochmistrzem dworu Zygmunta Augusta został Piotr Opaliński. Jemu młody król zawdzięczał między innymi znajomość języka niemieckiego. Szlachta zarzucała zniewieściałe wychowanie królewicza przez Opalińskiego, który powstrzymywał go od łowów z sokołem, wyrażając obawę, aby tego rodzaju polowania nie rozbudziły w nim skłonności do okrucieństwa gdyż rarogi są naojokrutniejsze w swoim rodzaju, porwane ptaki rozdzierają; a tak samego tylko okrucieństwa w tym polowaniu uczyć się można. Uczestniczył w poselstwie, które 6 stycznia 1530 r. w imieniu senatu witało Zygmunta Augusta w Krakowie. Wkrótce został wychowawcą młodego króla jako ochmistrza jego dworu. W r. 1530 dostał w dzierżawę Kościan. Od 1531r. posiadał Lelów z wsiami i Lubolę w pow. sieradzkim. W 1531r. Anna z Jarosławia, wdowa po Stanisławie Pileckim i jej syn Jan, działając również w imieniu pozostałych synów: Krzysztofa, Piotra i Rafała Pileckich, za 2000 florenów zastawiają Mikołajowi Piotrowi Opaleńskiemu: Przechody, Kidów, całą wieś Wierzbka, tj. połowę, która od dawna należy do dóbr Przechody i drugą połowę, która należy do dóbr Pilcza, wieś Przyłęk, karczmę i młyn w Kleszczowej, staw sławniowski położony koło wsi Sławniów, które prawdopodobnie trzymał do śmierci. Nie ma informacji o wykupieniu zastawu przez Annę lub jej potomków. W tym czasie, jak się zdaje, Piotr i Jadwiga Tęczyńska już ze sobą nie mieszkali. Od r. 1532 dzierżawił Olsztyn (k.Częstochowy). W październiku 1532 r. udał się w poselstwie do Turcji. Powrócił w kwietniu następnego roku przywożąc akt pokoju, który, chociaż zredagowany przez stronę turecką w sposób ogólnikowy, miejscami niejasny, stanowił jednak poważne osiągnięcie i król przyjął go z zadowoleniem. Od r. 1533 przebywał prawie stale na dworze królewskim, przeważnie w Wilnie. 16 maja 1533r., z mocy zapisu Anny z Jarosławia, wdowy po Stanisławie Pileckim, oraz jej synów , Rafała, Piotra, Krzysztofa i Mikołaja Pileckich uzyskał intromisję do dóbr: Jedlca, Tczyca i Swojczany w pow. Ksiąskim. W listopadzie 1535 r. za protekcją królowej, otrzymał kasztelanię gnieźnieńską. W marcu 1536r. z polecenia królowej Bony wyjechał z poselstwem do cesarza Karola V. Celem wyjazdu było uzyskanie od cesarza przyznania Bonie wyłącznego prawa własności w jej włoskich posiadłościach. Udał się najpierw do Innsbrucka, gdzie spotkał się z córką Ferdynanda, Elżbietą, zaręczoną Zygmuntowi Augustowi i w myśl zaleceń władcy uzyskał odroczenie terminu ślubu. W rozmowie z cesarzem Karolem V uzyskał dla królowej Bony zniesienie wszelkich ograniczeń we władaniu i dziedziczeniu księstwa Bari. 2 marca 1537 r. wziął od Rafała Pileckiego w zastaw za 600 zł wsie Sławniów i Złosieniec. W r. 1538 Opaliński otrzymał zezwolenie na wykup miast: Modrze z przyległościami i Kcyni z okolicznymi wsiami. W tym samym czasie wykupił wójtostwo w Obornikach. Na początku 1539 r. wyruszył z Krakowa na Węgry, odwożąc tam królewnę Izabelę, poślubioną Janowi Zapolyi. W tym samym roku nabył na wieczność Pobiedziska wraz z przyległymi wsiami. Lata 1540–41 spędził w Wilnie przy królu. W związku z narastającym konfliktem między Boną i Zygmuntem Augustem, doszło do rozdźwięku między królem a Opalińskim. Kiedy Zygmunt August 3 VI 1545 przybywał z Litwy do Krakowa, wśród witających nie znalazł się Opaliński, któremu władca, przy pierwszym spotkaniu, miał podobno pokazać niełaskawe oblicze. Na sejmie w 1546 r. Opaliński należał już jawnie do sterowanej przez królowę opozycji. W tym czasie zaczął chorować. Pojawił się jeszcze na sejmie krakowskim w marcu 1547 r. W 1548r. otrzymał w dożywotnie użytkowanie dzierżawione dotychczas Kościan i Olsztyn a po śmierci brata Jana, otrzymał wsie w pow. żarnowskim: Poręba i Wierzbie. Miał w Poznaniu kamienicę w Rynku i ogród na Piaskach. W Krakowie trzymał w dożywotnim użytkowaniu dom w Rynku i dwór z ogrodem na Stradomiu. Ku oburzeniu swoich spadkobierców zapisał Zygmuntowi Augustowi ogromną sumę 100 000 zł gotowizną oraz w przedmiotach ze złota i srebra. Zmarł przed 23 stycznia 1551r. Jego żona, Jadwiga Tęczyńska, zmarła przed 7 V 1552 r. Małżeństwo ich było bezpotomne. Sprawa zapisu na rzecz króla musiała budzić wiele emocji gdyż w „Księdze kancelaryjnej króla Zygmunta Augusta 1548-1567” znajdują się dokumenty:
- O spisanie i przekazanie królowi pieniedzy, srebra i złota darowanych przez Piotra Opalińskiego
- Opaliński, kasztelan gnieźnieński, w sprawie depozytu, który zostawił żonie, a ona królowi
- W sprawie niewydania Stanisławowi Wielopolskiemu, dworzaninowi królewskiemu, depozytu po Piotrze Opalińskim i jego żonie Jadwidze Tęczyńskiej
- Prośba o pomoc dla Stanisława Wielopolskiego, dworzanina królewskiego, w wydobyciu z zamku depozytu po Piotrze Opalińskim
Fragment "Księgi kancelaryjnej Zygmunta Augusta"
Piotr Opaliński został uwieczniony na obrazie Jana Matejki „Hołd Pruski”, na którym towarzyszy młodocianemu Zygmuntowi Augustowi. W rzeczywistości Opaliński został ochmistrzem królewskim w pięć lat po hołdzie a czteroletni królewicz podczas uroczystości siedział na kolanach Hieronima Łaskiego. Modelem do postaci Opalińskiego był historyk i przyjaciel Matejki Józef Szujski.