Maksymilian III Habsburg

Urodził się 12 października 1558 w Wiener Neustadt. Był synem cesarza Maksymiliana II Habsburga i Marii Hiszpańskiej. Dzieciństwo i młodość Maksymilian III Habsburg spędził na dworze cesarskim w Wiedniu. Przygotowywany był do stanu duchownego. W latach osiemdziesiątych XVI wieku dzięki zabiegom ojca został jednak wyznaczony na przyszłego zwierzchnika Zakonu Szpitala Najświętszej Marii Panny Domu Niemieckiego w Jerozolimie. W 1585 roku został przyjęty do zgromadzenia i jako koadiutor Henryka von Bobenhausena stał się faktycznym zwierzchnikiem tego zgromadzenia. Ignorował fakt, że żyje jeszcze. Odsunął od spraw administracyjnych wiekowego Henryka von Bobenhausen i zesłał do prowincjonalnego konwentu w Alzacji. Nie licząc się z prawem zakonnym zaczął używać insygniów wielkiego mistrza i w oficjalnej tytulaturze nazywać siebie wielkim mistrzem. W 1586 roku, po śmierci Stefana Batorego, Maksymilian III został jednym z czterech kandydatów dynastii habsburskiej do tronu polskiego. W sierpniu 1587 roku, podczas wolnej elekcji na Woli, arcyksiążę Maksymilian stał się głównym rywalem Zygmunta Wazy popieranym przez szlachtę litewska, większość biskupów oraz ród Zborowskich. 19 sierpnia 1587 roku królem obrany został Zygmunt Waza. Trzy dni później obóz opozycyjny ogłosił wybór na króla Polski Maksymiliana Habsburga, przebywającego w tym czasie w Wiedniu. 27 września 1587 roku w katedrze w Ołomuńcu arcyksiążę zaprzysiągł pacta conventa i ruszył przez Górny Śląsk do Małopolski. 5 października 1587 roku przybył do Bytomia i stamtąd z oddziałem wojsk przekroczył granicę Królestwa Polskiego. 21 października 1587 roku zatrzymał się w Mogile skąd zamierzał wjechać triumfalnie do Krakowa. Na jego drodze stanął mu jednak hetman wielki koronny Jan Zamoyski ze swoją armią. Maksymilian Habsburg podjął próbę zdobycia Krakowa. 24 listopada 1587 roku najeźdźca został odparty i wycofał się na Górny Śląsk. Do końca grudnia 1587 roku działał wzdłuż granicy Królestwa oraz w okolicach Wielunia łupiąc wiele miejscowości. Ambroży Grabowski w wydanej w 1852 roku książce „Starożytne wiadomości o Krakowie. Zbiór pism z pamiętników” zawarł rozdział: „Relacya oblężenia m.Krakowa przez arcy-xiążęcia Maksymiliana tudzież wjazdu na królestwo Zygmunta III r.1587”, zawierający informację o pojawieniu się arcyksięcia Maksymiliana w Pilicy.

Gdy dla złego stanu powietrza i rozlania wód przy oblężeniu Krakowa żadnej nie można było odnieść korzyści, i gdy ludu Arcy-Xiążęcia niemało na placu padło, przytem gdy część armat utracona była a nawet kilka chorągwi w ręce się nieprzyjaciół dostały; Arcy-Xiąże powziął zamiar odstąpić od oblężenia i to uczynił. Cofnął się przeto do Schelink* miejsca o pół mile od Krakowa odległego. Z tamtąd drugiego dnia udał się do miasteczka Schlebruk ** z tąd pociągnął do Mechafen***miasta należącego do Kardynała Andrzeja Batorego, który był krewnym Króla Stefana, gdzie nocleg odprawił... Tam do niego przybyło około 400 ludzi z Xięstwa litewskiego, którzy mu listy wierzytelne i instrukcye okazali i Arcy-Xiążęciu się poddali, prosząc go, aby on jako Król polski zechciał Panem ich być... Takoż w imieniu Panów i Stanów litewskich upraszali z uniżonością, aby się z nimi do Litwy udał. To wszystko Arcy-Xiażę bardzo miłościwie przyjmował, ich według możności wojennego czasu uprzejmie traktował, także znacznemi dary opatrzył; - ale co się tyczy udania się do Litwy, baczny na swoje okoliczności z tego się im wymawiał. Następnie Arcy-Xiażę pociągnął do porządnego miasteczka Pilicy, i mocny zamek Zisany****, zdobył, i na rabunek oddał za to, że mu się obronnie stawił. Tam żołnierze jego znaczny łup odnieśli i kilka dział polowych w tym zamku znaleźli, który Arcy-Xiąże 200 ludźmi obsadził..,. Toż samo uczynił z umocnionym domem, który stał w miejscu bagnistem w pobliżu miasteczka Siewierza, który zająwszy, lud swój w nim postawił. Po koronacji Zygmunta III Wazy ruszyły działania mające na celu zmuszenie Maksymiliana III Habsburga do zrzeczenia się praw do korony polskiej. 24 stycznia 1588 roku hetman Jan Zamoyski doprowadził do potyczkipod Byczyną, która zakończyła się klęską arcyksięcia. Dostał się on do niewoli. Hetman potraktował jeńca z honorami. Najpierw zaprosił go do swojej kwatery, a później do Zamościa, gdzie Maksymilian został ojcem chrzestnym jego córki. Po próbie ucieczki arcyksiążę został uwięziony na zamku w Krasnymstawie. Wolność odzyskał 10 marca 1589 roku. W lipcu tego samego roku, Na mocy układu bytomsko-będzińskiego, wyjechał do Czech. Pomimo układu Maksymilian nie zrzekł się tytułu króla polskiego i używał go do 1598 roku. W 1590 roku zawarł kompromis z Henrykiem von Bobenhausenem i objął oficjalnie urząd wielkiego mistrza. niemiecki mistrz zakonu krzyżackiego w latach 1590–1618.W 1593 roku został regentem Styrii. Brał udział w działaniach wojennych na terenie Bałkanów przeciwko Imperium Osmańskiemu. Później dowodził cesarską armią na Węgrzech i w Chorwacji. Po sześciu latach powrócił do Niemiec. Osiadł w Mergentheim, gdzie rezydował do 1602 roku. W 1606 roku przeprowadził reformę zgromadzenia krzyżackiego. Utworzył w Mergentheim seminarium duchowne dla księży krzyżackich, zlikwidował gałąź żeńską zgromadzenia oraz instytucje półbraci i familiarzy Zakonu. W 1612 roku zamieszkał w Innsbrucku i objął regencję w Tyrolu. Opowiadał się za kompromisem pomiędzy katolikami i protestantami. W 1617 i 1618 roku doprowadził do wyboru Ferdynanda II Habsburga na króla Czech i Węgier. Zmarł 2 listopada 1618 w Wiedniu.

* Zielonki

** Sławków ?

*** Miechów

**** Smoleń?

Bitwa pod Byczyną

Pojmanie Maksymiliana III pod Byczyną