Jan Firlej

Urodził się w roku 1521 w Dąbrowicy. Był synem Piotra Firleja i Katarzyny Tęczyńskiej herbu Topór, bratem Andrzeja i Mikołaja. Przez dwa lata studiował w Lipsku i tyle samo w Padwie. Później odbył podróż do Rzymu, Egiptu i Palestyny. W 1545 roku został dworzaninem królewskim Zygmunta Starego i w tym samym roku posłował do cesarza Karola V na sejm Rzeszy w Wormacji. W 1548 r. po smierci Zygmunta Starego, został dworzaninem nowego króla Zygmunta II Augusta. Zaprzyjaźnił się wówczas ze Stanisławem Hozjuszem i kanclerzem Samuelem Maciejowskim. Był jednym z najwybitniejszych zwolenników protestantyzmu w Rzeczypospolitej. Po 1550 przeszedł najpierw na luteranizm. W swoich dobrach wprowadził protestantyzm we wszystkich kościołach. Później został wyznawcą kalwinizmu i zwolennikiem porozumienia się kalwinów z braćmi polskimi. W 1552 został po raz pierwszy wybrany na sejm jako poseł z ziemi sandomierskiej. Był również posłem województwa sandomierskiego w następnym roku. W 1554 roku został sekretarzem królewskim. kasztelan bełzkim (do 1556). W 1555 r. wszedł do senatu jako kasztelan bełski. W nastepnym roku został wojewodą bełzkim. Był nim do 1561 r. kiedy został wojewodą lubelskim (do 1572).Od 1563 roku był marszałkiem wielkim koronnym (do 1574). Kolejny rok dołożył mu do zaszczytów starosto rohatyńskie. W jego domu w Piotrkowie 22 marca 1565 odbyła się dysputa teologiczna o dogmacie o Trójcy Świętej, którego bracia polscy nie uznawali. Od tego momentu datuje się narastający konflikt między kalwinami a braćmi polskimi. Był sędzią sejmowym w 1569 roku. W tym samym roku, po podpisaniu unii lubelskiej, wszedł w spór kompetencyjny z marszałkiem wielkim litewskim Janem Chodkiewiczem. Rok 1572 przyniósł mu funkcje wojewody krakowskiego i starosty krakowskiego, co złamało przestrzegany do tego czasu incompatibilitas. Do uposażenia wojewody krakowskiego, którym Firlej był do śmierci, należał wówczas Dobraków. W czasie bezkrólewia w latach 1572–1573 był przywódcą dysydentów przeciwnych katolickim kandydatom na tron polski. 28 stycznia 1573 r. podpisał konfederację warszawską, zawierającej postanowienia dotyczące zapewnienia swobody wyznania szlachcie w Rzeczypospolitej, gwarantującej bezwarunkowy i wieczny pokój między wszystkimi różniącymi się w wierze, zapewniającej innowiercom równouprawnienie z katolikami i opiekę państwa, zabraniającej władzom świeckim wspierania kleru w prześladowaniach religijnych. Zwalczał wpływy interreksa prymasa Jakuba Uchańskiego. Sułtan Selim II doradzał polskiej szlachcie zgłoszenie jego kandydatury, obok kandydatur prymasa Jakuba Uchańskiego i hetmana wielkiego koronnego Jerzego Jazłowieckiego. Był zwolennikiem kandydatury szwedzkiej Jana III Wazy. Na elekcję pod wsią Kamień na Pradze przybył z 200 żołnierzami i 17 działami jednak wycofał się z wojskiem do Grochowa. Rozeszła się wówczas wieść, jakoby Firlej zamierzał siłą dokonać wyboru nowego króla. Zarządzono alarm, wytoczono armaty i skierowano je w stronę Grochowa. Firlej poparł wówczas kandydaturę Henryka Walezego, na warunkach potwierdzenia przez niego aktu konfederacji warszawskiej, zawarcia pacta conventa  i przyjęciu tzw. artykułów henrykowskich. Władca, w drodze do Krakowa na koronację, zatrzymał się 16 lutego 1574 w dworze Firleja w Balicach. W czasie koronacji w katedrze wawelskiej przerwał ceremonię podchodząc do króla z trzema dokumentami gwarantującymi wolność dla protestantów i wypowiadając: Iurabis, rex, promisisti [Przysięgniesz, królu, obiecałeś] żądał by monarcha je zaprzysiągł. Król nie miał wyjścia i potwierdził gwarancje. Jan Firlej był również starostą garwolińskim i kazimierskiem. Ożenił się najpierw z Zofią Boner herbu własnego, z którą miał synów: Jana, Mikołaja, Andrzeja i Piotra.Z drugą zoną, Barbarą Mniszek, herbu własnego miał syna Henryka. Zmarł 25 kwietnia 1574 w Kocku.