gen. Romuald Wolikowski

Urodził się 21 grudnia 1891 w Romanówce na Wołyniu, Był synem powstańca styczniowego i zesłańca. Po śmierci ojca , do śmierci matki w roku 1899 nauki pobierał w domu rodzinnym. W 1901 roku opiekujący się nim starsi bracia oddali go do Szkoły Kadetów w Jarosławiu. W 1910, przyjęty został do szkoły wojskowej w Moskwie. W 1912, po awansie na podporucznika, otrzymał przydział do 71 Bielowskiego pułku piechoty stacjonującego w Puławach. W szeregach tego pułku poszedł na wojnę. Był oddelegowany do Brześcia Litewskiego jako obserwator szpitali polowych sformowanych w tej twierdzy. Od sierpnia w stopniu ppor. służył jako młodszy oficer I batalionu macierzystego pułku. Za bój 4 sierpnia pod Kraśnikiem otrzymał Order św.Anny 4-go stopnia a za boje 10 -19 sierpnia 1914 r. Order św.Anny 3-go stopnia z mieczami i kokardą. 19 października pod Opatowem dowodził w boju 3 rotą 1 batalionu. Za tę walkę otrzymał Order św.Jerzego 4-stopnia. Jesienią 1914 roku pułk walczył w rejonie Pilicy gdzie 10 listopada Wolikowski został poważnie ranny od wybuchu pocisku artyleryjskiego jednak pozostał w jednostce. W następnych miesiącach był kolejno dowódcą roty i adiutantem pułku. Za męstwo w walkach otrzymał: Order św.Stanisława 2-go stopnia z mieczami, Order św. Anny 2-go stopnia z mieczami, Order św.Stanisława z mieczami i kokardą, order św.Władimira 4-go stopnia z mieczami i kokardą. W 1917 wstąpił do I Korpusu Polskiego w Rosji, z którego został skierowany do Imperatorskiej Mikołajewskiej Akademii Wojskowej, w charakterze słuchacza kursu. Po rozwiązaniu korpusu, latem 1918 roku, przez Ufę i Bugurusłan przedostał się do Nowonikołajewska gdzie razem z Walerianem Czumą organizował polskie formacje wojskowe. Pełnił wówczas obowiązki szefa sztabu 5 Dywizji Strzelców Polskich. Z Rosji udał się do Francji a w kwietniu 1919 razem z Armią Hallera powrócił do Polski. Po powrocie do kraju, przyjęty został do Wojska Polskiego, w stopniu podpułkownika, i mianowany dowódcą XVII Brygady Piechoty. Pełnił funkcję szefa sztabu Grupy Poleskiej i 5 Armii będąc najbliższym współpracownikiem generała Władysława Sikorskiego. We wrześniu 1920 ponownie objął dowództwo XVII Brygady Piechoty. W 1921r. wyznaczony został na stanowisko attaché wojskowego przy Poselstwie RP w Moskwie. W 1923 roku powrócił do Polski. W kwietniu 1923 r. został przydzielony do Dowództwa Okręgu Korpusu Nr II w Lublinie na stanowisko zastępcy szefa sztabu . W listopadzie tego roku powołany został na roczny Kurs Doszkolenia Wyższej Szkoły Wojennej w Warszawie. Po jego ukończeniu przydzielony został do Departamentu I Piechoty Ministerstwa Spraw Wojskowych w Warszawie na stanowisko pełniącego obowiązki szefa wydziału. W 1926 objął dowództwo 59 Pułku Piechoty Wielkopolskiej w Inowrocławiu. W marcu 1930 wyznaczony został na stanowisko dowódcy piechoty dywizyjnej 4 Dywizji Piechoty w Toruniu. Od listopada 1932 do sierpnia 1933 był słuchaczem Kursu Centrum Wyższych Studiów Wojskowych w Warszawie. Od 1937 r. do sierpnia 1939 był pomocnikiem dowódcy Okręgu Korpusu nr VII w Poznaniu, gen. bryg. Edmunda Knoll-Kownackiego. W kampanii wrześniowej 1939 dowodził etapami Armii "Poznań". We wrześniu 1939 ewakuował się do Rumunii, a następnie do Francji gdzie powierzono mu obowiązki dowódcy 1 Pułku Szkolnego. W styczniu następnego roku wyznaczony został na stanowisko komendanta Centrum Szkół Piechoty. Po przegranej kampanii ewakuował się do Wielkiej Brytanii. Od października 1940 roku pełnił obowiązki zastępcy dowódcy, a od lipca 1940 r. do sierpnia 1941r. był dowódcą 3 Brygady Kadrowej Strzelców. W sierpniu 1941, po nawiązaniu stosunków dyplomatycznych z ZSRR, wyjechał do Moskwy, gdzie objął stanowisko attaché i szefa Polskiej Misji Wojskowej. 1 września 1941 awansował do stopnia generała brygady. We wrześniu 1942 r., na żądanie władz radzieckich, został odwołany z zajmowanych stanowisk i mianowany komendantem kursów oficerskich przy Dowództwie Armii Polskiej na Wschodzie. Od kwietnia 1944 do 1946 pozostawał w dyspozycji Ministra Obrony Narodowej, a później szefa Sztabu Głównego w Londynie. Po wojnie osiedlił się w Edmonton w Kanadzie. Zmarł 14 lutego 1992r. Był żonaty z pisarką, tłumaczką i publicystką Izabelą Lutosławską. Miał dwóch synów.