Garnizon pilicki

O Pilicy » Militaria » Garnizon pilicki

Od 1788 r. stacjonował w Oleśnicy pruski Regiment Huzarów nr 4. liczący ok. 1300 oficerów, podoficerów i żołnierzy. W mieście stacjonował sztab oraz jeden szwadron. W roku 1781 komendę nad regimentem objął 23. letni pułkownik książę Eugen Friedrich Heinrich von Württemberg, który wkrótce awansował na generała. Funkcję dowódcy Regimentu pełnił do roku 1794 a następnie w latach 1797-1804. Regiment składał się Polaków, polskich Tatarów i przedstawicieli innych narodowości (najczęściej Słowian). Uzbrojony był na wzór polski w broń drzewcową. Ze względu na barwę mundurów regiment nazywany był Białymi Huzarami. Jego szwadrony stacjonowały m.in. w Kępnie, Ostrowie, Krzepicach, Bolesławcu, Działoszynie, Wieluniu, Bolesławcu, Wieruszowie i Pilicy. Po pierwszym rozbiorze Polski granica prusko-austriacka biegła wzdłuż rzeki Pilica dzieląc dzisiejaszą gminę Pilica pomiedzy dwóch zaborców. W roku 1800 w pogranicznej Pilicy stacjonował 8.szwadron a w1804 r. 10. szwadron pod dowództwem kpt. Reisewitza. Nie wiadomo gdzie oddział kwaterował w Pilicy. Z lat 30. XIX wieku pochodzi informacja o wykorzystywaniu jako koszary, przez oddziały rosyjskie, magazynu solnego przy drodze do Dzwonowic (ówczesna ul. Lelowska). 14 października 1806 r. w bitwie pod Jeną 56-tysięczna armia Napoleona rozbiła doszczętnie 38-tysięczną armię księcia Fryderyka Ludwika Hohenlohe. W toczącej się równolegle bitwie pod Auerstadt, w skład awangardy wojsk pruskich, dowodzonej przez gen.maj. Gebharda Leberecht von Bluchera, wchodził 4. Regiment Huzarów w sile dziesięciu szwadronów. Trzy dywizje francuskie pod dowództwem marszałka Louisa Nicolasa Davout rozgromiły główne siły pruskie (63 tysiące żolnierzy) pod osobistym dowództwem Króla Fryderyka Wilhelma III. 4.Regiment Husarów, dowodzony przez księcia Eugena von Wurttmeberg, poddał się Francuzom. Jednostka nie została odtworzona.

Co prawda 14 kwietnia 1809 wojska arcyksięcia Ferdynanda d`Este zajęły Pilicę i pozostały tu przez kilka tygodni jednak nie był to czas jakiś drastycznych działań ze strony najeźdźcy. Zwycięstwo Napoleona pod Wagram zmusiło Austriaków do wycofania się. Podobnie spokojny przebieg miały kolejne wydarzenia.

W roku 1831 d-ca wojskowy woj krakowskiego, generał Wyczyński, założył w Pilicy obóz dla oficerów rosyjskich wziętych do niewoli. Komendantem został mjr Chylewski dowodzący szesnastoosobowym oddziałem strażników. Jeńcy przebywali w komfortowych warunkach wchodząc w przyjacielskie układy z komendantem. Mieli prawo do poczty i służek. Odbywali wycieczki do Smolenia i Podzamcza. Zdarzyło się,że konno wybrali się na zabawę do Podzamcza skąd wrócili ze śpiewem w akompaniamencie kapeli i trąbek pocztowych.

Od roku 1831 do 26 września 1834r. stacjonował w Pilicy garnizon wojsk rosyjskich z drugiego Pułku Briansko-Jegierskiego.  W roku 1838 wzniesiono warsztaty rusznikarskie.  Dnia 17 września 1838r.,za gwardiana o. Dominika Pelecha, protestował konwent oo.reformatów do władz municypalnych w Pilicy, do władz wojskowych i do dziedzica Pilicy, hr. Skorupki, przeciwko zamierzonej budowie na placu klasztornym poza ogrodem domu dla rzemieślników i mustry stacjonujacego w Pilicy pułku kamczacko-jegierskiego.

 

 

W sierpniu 1833 r. przybył do Pilicy 23 Niżowski Pułk Piechoty im. Generał-Feldmarszałka Sałtykowa, który razem z 24 Symbirskim Pułkiem Piechoty tworzył 2 Brygadę 6 Dywizji Piechoty.  Pułk ten wyróżnił się  6-7 września 1831 w walkach w Warszawie przeciwko powstańcom listopadowym za co przyznano mu noszony na czapkach znak  "За Варшаву 25 и 26 августа 1831 г." [Za Warszawę 25 i 26 sierpnia 1831*]

*6-7 września 1831 roku to wg kalendarza 25-26 sierpnia.

Dnia 17 września 1838 roku za przełożeństwa Oyca Dominika Pelech Gwardyana przeznaczonym został plac na wybudowanie szopy czyli domu dla woyska Cesarsko Rosyjskiego dla rzemieślników i musztry woyskowych w tyle murów klasztornych od Biskupic gdzie iuż został wybrany dół zarównany przez tychże samych woyskowych z Pułku kamczatko jegerskiego Dywizyi Jedenastej drugiej Brygady ato stało sie przez omylenie gdyż plac nam darowany odJOświceney Xsiężney Maryi Józefy Teresy z Wesslów Sobieskiey ciągnie się aż do drogi rzeczoney rowu, idący w pole po zaogrodem Klasztoru służy iedynie na pastwisko Baranów Bydła rogatego i.t.p. obeimuiący nawszystkie strony od murów ogrodowych boki .... No18. wyiąwszy naroznik przy rzeczoney drodze rów który ma daleko wieksza rozległość, którzy to wzwyż wspomnieni woyskowi bez zadnego uporu ustapili a inny plac został przeznaczony na wsi Biskupicach na targowisku w dobrach dziedzicznych JWP Hrabiny Skorupkowey i rozpoczete zostało stawianie wzyż wspomnianego domu przez WJP Stabs Kapitana wzwyż wpomnianego woyska Aleksandra Łukin w dniu 18 b.m. i r. zostało wręczone na piśmie zabronienie stabs kapitanowi które znaydzie sie w aktach Miasta Pilicy...

Potem przebywała tutaj oddział pułku kamczacko-jegierskiego pod dowództwem kpt Aleksandra Łubina. Koszary znajdowały się w dawnym magazynie solnym przy ul.Lelowskiej. Miało to miejsce pomiędzy 28 stycznia 1831 a 17 kwietnia 1856 kiedy to Kamacztaskij Połk nosił nazwę Kamczatsko-Jegerskij Połk.

W 1874 przybyła licząca 400 żołnierzy 7 bateria kozaków dońskich .Koszary artylerzystów znajdowały się w budynku z cegły przy drodze do Złożeńca. Być może był to któryś z dawnych obiektów fabrycznych zlokalizowanych w tym rejonie. Kolejną jednostką stacjonującą w Pilicy był witebski pułk piechoty,który już po opuszczeniu pilickiego garnizonu wielokrotnie przyjeżdżał tutaj na letnie manewry. Z zachowanych dokumentów wynika,że jednostka ta stacjonowała w Pilicy przed 1865r.,kiedy to jednostka zajmowała w klasztorze ciemny pokój na areszt,oraz w roku 1877. Według ówczesnej Księgi Pamiątkowej Guberni Kieleckiej dowodził nią wówczas płk Gerngros. W rzeczywistości dowódcą był urodzony w Finlandii a pochodzący ze szlacheckiej rodziny o szwedzkich korzeniach, Kazimierz Gustawowicz Ernrot [Ehnroot]. Za tłumienie Powstania Styczniowego został odznaczony Orderem św. Anny 2 stopnia z mieczami i koroną i Orderem św.Władimira 3 stopnia z mieczami. Pułkiem witebskim dowodził w latach 1863-1867. Później w stopniu generała pełnił obowiązki pomocnika dowódcy 17 Dywizji Piechoty.

 gen.Ernrot

W roku 1879 rozpoczęto budowę stajni dla 104 koni.  W roku 1882 7 bateria kozaków dońskich przeniesiona została z Pilicy do Zamościa. W latach 1885-1888 w Pilicy stacjonowała 23 Bateria Artylerii Konnej, która w tym czasie dowodził płk Konstantin Walerianowicz Ostrożeckij. W roku 1892 stacjonowała tu jedna sotnia z 14 kozakiego pułku kawalerii. W roku 1899 dwie sotnie tego samego pułku stacjonowały w Pilicy i na folwarku Zarzecze. 16 listopada 1899 pułk został przeniesiony do Będzina a jego pododdziały opuściły Pilicę.