Maria Magdalena Epstein

Maria Epstein przyszła na świat 2 sierpnia 1875 r. na zamku w Pilicy. Jej ojciec, był przemysłowcem, Leon Epstein, należał do znanego warszawskiego rodu przedsiębiorców żydowskich. Matka, Maria ze Skarżyńskich, wywodziła się ze zubożałego ziemiaństwa. Leon Epstein posiadał trzech synów z pierwszego małżeństwa z Konstancją Janasz. Maria była jedynym dzieckiem jego drugiej żony. W Pilicy spędziła tylko pierwsze lata dzieciństwa. Na skutek krachu finansowego ojciec utracił część majątku a w wyniku związanego z tym stressu uległ też paraliżowi i resztę życia spędził na wózku inwalidzkim. Pilica została sprzedana a rodzina przeniosła się do Krakowa, gdzie Leon Epstein kupił pałacyk na ulicy Sławkowskiej. Maria otrzymała staranne wychowanie. Z domu rodzinnego wyniosła głęboką religijność i patriotyzm. Znała biegle język francuski i niemiecki, Grała na fortepianie a bogata biblioteka domowa zapewniła jej we wszechstronną wiedzę. Odbyła szereg podróży po zachodniej Europie. Pałacyk przy ul. Sławkowskiej stał się popularnym salonem elity miasta. Epsteinowie utrzymywali szerokie kontakty z arystokracja, mieszczaństwem, przemysłowcami, ziemianami, inteligencją, profesorami Uniwersytetu Jagiellońskiego i z bohema artystyczną Krakowa. Towarzyszem zabaw Marii był mały Adaś, późniejszy Adam Stefan kardynał Sapieha. Epsteinówna w wieku 18 lat wstąpiła do filantropijnego Stowarzyszenia Panien Ekonomek św. Wincentego a Paulo. W ramach pracy w stowarzyszeniu zajmowała się przygotowywaniem odzieży dla najbiedniejszych i zbieraniem funduszy na ten cel. Od roku 1900r. była członkiem nowo utworzonego Związku Niewiast Katolickich. W marcu 1903 roku zmarł jej ojciec, a niespełna dwa lata później, w styczniu 1905 roku, zmarła matka. Rodzeństwo przyrodnie już wcześniej usamodzielniło się. Maria została sama ze służbą w domu przy ul. Sławkowskiej. Pod wpływem Anny Rydlówny,siostry poety Lucjana, [Haneczki z Wesela Wyspiańskiego] poświęciła się całkowicie pracy społecznej i charytatywnej. Udostępniła pomieszczenia we własnym domu na potrzeby sekcji Stowarzyszenia Pań Ekonomek zajmującej się szyciem odzieży dla ubogich. W 1905 roku została wybrana przewodniczącą tego stowarzyszenia. Wraz z grupą kilku młodych kobiet zorganizowała zakład ambulatoryjny w pomieszczeniach klasztoru Sióstr Miłosierdzia,który,poszerzony później o salkę operacyjną i szpitalik, obsługiwał bezpłatnie chorych ubogich. W r.1910 utworzyła Szkołę Pielęgniarek Zawodowych Stowarzyszenia Pań Ekonomek św. Wincentego a Paulo. Formalnie dyrektorem był lekarz Wacław Dąmbski. Faktycznie szkołą kierowała sekretarz Rady Nadzorczej. Maria Epsteinówna. Pragnąc pogłębić własne kwalifikacje i poznać najnowsze osiągnięcia z dziedziny szkolenia średniego personelu medycznego, odbyła podróż naukową po szkołach i klinikach francuskich, angielskich, belgijskich i austriackich.W 1913 r. odbyła pełny kurs pielęgniarski i roczną praktykę szpitalną uzyskując patent dyplomowanej pielęgniarki i została dyrektorką szkoły W okresie I wojny światowej zorganizowała kursy sanitarne. Od listopada 1914 roku do stycznia 1915 roku przebywała na froncie z grupą chirurgiczną profesora UJ Maksymiliana Rutkowskiego oraz pracowała na rzecz Książęco-Biskupiego Komitetu Pomocy w Krakowie organizując grupy pielęgniarskie wysyłane do poszczególnych ognisk epidemicznych. Za zasługi dla społeczeństwa, została odznaczona trzema orderami: dwoma austriackimi za pracę medyczną na froncie i Krzyżem Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej za zorganizowanie i poprowadzenie grupy sanitarnej w okresie plebiscytu na Górnym Śląsku. W roku 1916 Maria wznowiła działalność szkoły pielęgniarskiej, którą prowadziła do 1920 roku. Po wojnie uczestniczyła w powstaniach śląskich, służąc pomocą pielęgniarską rannym powstańcom. W 1924 r. udało się jej doprowadzić do umowy między Fundacją Rockefellera a Uniwersytetem Jagiellońskim w sprawie utworzenia w Krakowie Uniwersyteckiej Szkoły Pielęgniarek,zwanej później Uniwersytecką Szkołą Pielęgniarek i Higienistek,będącej autonomicznym studium Wydziału Lekarskiego. Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego weszli do rady nadzorczej szkoły, na czele której zgodnie z życzeniem przedstawicieli fundacji amerykańskiej stanęła Maria Epsteinówna. Maria została wysłana przez Fundację Rockefellera na pół roku do Francji, Anglii, Belgii i Austrii, by zapoznać się z organizacją i programami działających tam szkół pielęgniarskich. Po powrocie do Krakowa nadzorowała remont budynku szkolnego i uczestniczyła 10 grudnia 1925 roku w uroczystym otwarciu szkoły. Placówką tą kierowała do końca 1930 roku kiedy to z uwagi na brak środków finansowych, placówka została zamknięta. Jesienią 1930 roku Maria Epstein złożyła na ręce władz akademickich rezygnację z obowiązków dyrektorki szkoły pielęgniarskiej podając jako powód odejścia względy zdrowotne. W wieku 56 lat,24 marca 1931 r., wstąpiła do klasztoru mniszek dominikańskich w Krakowie na Gródku.30 września 1931 r. otrzymała biały habit i jako siostra Magdalena Maria rozpoczęła nowicjat zakonny. Profesję wieczystą miała 4 września 1936 r. W klasztorze s. Magdalena była między innymi infirmerką, organistką, prokuratorką i kronikarką. W roku 1942 Maria uległa paraliżowi. Zmarła 6 września 1947 roku. Pochowana została na Cmentarzu Rakowicki w grobowcu zakonnym. Proces beatyfikacyjny Siostry Magdaleny Marii Epstein rozpoczął się 30 września 2004 rok.

Torba pielęgniarska z monogramem M.Epstein

15 maja 2013, staraniem Małopolskiej Okręgowej Izby Pielęgniarek i Położnych

oraz Katolickiego Stowarzyszenia Pielęgniarek i Położnych na murze domu rodzinnego

Marii Epstein przy ul. Sławkowskiej 32 odsłonięto pamiątkową tablicę.

Z inicjatywy dr. hab. Zdzisława Gajdy z Collegium Medicum UJ, na murze będącym pozostałością budynku tzw. „starej szkoły” w Krakowie przy ul. św. Filipa 15 - w którym 100 lat temu powstała pierwsza Szkoła Zawodowych Pielęgniarek Stowarzyszenia Panien Ekonomek św. Wincentego á Paulo, wmurowano kolejną tablicę pamiątkową poświęcona M.M.Epstein ufundowaną przez Stowarzyszenie Absolwentów Wydziałów Medycznych UJ:

„W tym domu 5 listopada 1911 r. staraniem Marii Epstein i jej współtowarzyszek powstała przy ambulatorium SS. Miłosierdzia szkoła zawodowych pielęgniarek”.

Zobacz: Magdalena Maria Epstein w Wirtualnym Muzeum Pielegniarstwa

Wystawa: Magdalena Maria Epstein Prekursorka pielegniarstwa polskiego

Fundacja im. Służebnicy Bożej Siostry Magdaleny Marii Epstein OP

Dąb pamięci